چکیده: به منظور بررسی اثرات تیمارهای پرایمینگ بر اجزای عملکرد، خصوصیات فیزیولوژی و بیوشیمیایی لوبیا چشم بلبلی تحت تنش رطوبتی، این پژوهش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک های کاملاً تصادفی در چهار تکرار در سال 95 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود، واقع در شهر بسطام به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل: پرایمینگ به عنوان فاکتور اصلی در چهار سطح: (بدون پرایمینگ (شاهد)، هیدروپرایمینگ، هیدروترمال پرایمینگ و ویوپرایمینگ) و تنش رطوبتی به عنوان فاکتور فرعی در سه سطح (آبیاری هر هفت روز یک بار (آبیاری مطلوب مزرعه)، آبیاری هر 10 روز یک بار، آبیاری هر 14 روز یک بار) در این پژوهش از بذرهای بومی منطقه بسطام (لوبیای چشم بلبلی بسطامی) استفاده شد، صفات مورد ارزیابی شامل: اجزای عملکرد، خصوصیات فیزیولوژی، خصوصیات بیوشیمیایی و آنزیمی بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی، ارتفاع بوته، تعداد بذر در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، میزان آنتوسیانین برگ، محتوای نسبی رطوبت برگ، پایداری غشاء، میزان کلروفیل و میزان کارتنوئید را به طور معنی داری کاهش داد. براساس این نتایج میزان پرولین در برگ، میزان فلاونوئید، قندهای محلول، میزان مالون دی آلدئید و فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز در اثر تنش خشکی افزایش یافتند. روش های مختلف پرایمینگ اثرات مثبت و معنی داری بر این صفات داشتند و میزان پرولین، قندهای محلول، آنتوسیانین، محتوای نسبی رطوبت برگ، پایداری غشاء میزان کلرفیل a و b، میزان کاراتنوئید و فعالیت آنزیم های کاتالاز و آسکوربات پراکسیداز را افزایش دادند. تیمارهای مختلف پرایمینگ از نظر اثرگذاری بر روی صفات تفاوت معنی داری داشتند و همه آنها اثرات منفی تنش خشکی را بهبود بخشیدند، همچنین اثرات متقابل تنش خشکی * پرایمینگ نیز تأثیر معنی داری بر برخی صفات از جمله عملکرد دانه، میزان پرولین، فلاونوئید، آنتوسیانین و میزان کلرفیل داشتند. به طور کلی تیمارهای آزمایشی و منجر به افزایش خصوصیات فیزیوشیمیایی و اجزای عملکرد لوبیا شدند که در بین آنها ویوپرایمینگ در مقایسه با سایر تیمارها اثر مثبت بیشتری داشت و به عنوان بهترین تیمار آزمایشی انتخاب شد.