چکیده: به منظور بررسی اثرات تیمارهای مختلف پرایمینگ و سوپر جاذب بر رشد و عملکرد گیاه لوبیا چشم بلبلی تحت شرایط رطوبتی متفاوت، این آزمایش به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک‏های کامل تصادفی در سه تکرار در سال 1398 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود به اجرا درآمد. تیمارهای آزمایشی شامل: دورآبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری هر هفت روز، آبیاری هر 10 روز و آبیاری هر 14 روز یکبار) و تیمارهای سوپر جاذب در دو سطح (عدم استفاده و استفاده به میزان 150 کیلوگرم در هکتار) و پرایمینگ در سه سطح (بدون پرایمینگ (شاهد)، هیدروپرایمینگ و هورمون پرایمینگ با سالیسیلیک اسید) به عنوان فاکتور فرعی بود. در این پژوهش از بذرهای بومی منطقه بسطام استفاده شد. صفات مورد ارزیابی شامل: عملکرد و اجزای عملکرد، خصوصیات فیزیولوژیکی و آنزیمی بودند. نتایج نشان داد اعمال تنش خشکی بر روی ارتفاع ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد و کلروفیل b موثر بود و باعث کاهش این صفات شد. این تیمار باعث افزایش میزان پروتئین دانه، آنتوسیانین و آنزیم پروکسیداز گردید. سوپر جاذب توانست سبب کاهش میزان کربوهیدرات و آنزیم پروکسیداز شود، بر هم‏کنش متقابل تیمارهای سوپر جاذب با دور آبیاری تاثیر مثبتی را بر پتاسیم، سدیم، فلاونوئید و آنزیم کاتالاز نشان داد و اثرات سوء دور آبیاری را تا حدودی کاهش داد. تیمارهای پرایمینگ نیز اثرات مثبت و معنی داری را روی لوبیا چشم بلبلی داشتند. پرایمینگ باعث افزایش صفاتی مانند ارتفاع ساقه، وزن هزار دانه، عملکرد، سدیم، کلروفیل a، b و کل، آنتوسیانین و آنزیم کاتالاز شد و میزان فلاونوئید را کاهش داد. اثر متقابل تیمارهای پرایمینگ با دور آبیاری سبب افزایش میزان کربوهیدرات محلول گردید. همچنین اثر متقابل سوپر جاذب و تیمارهای پرایمینگ موجب افزایش تعداد دانه در غلاف و کاهش میزان پروتئین دانه شد. اثر بر هم‏کنش سه جانبه تیمارهای دور آبیاری، سوپر جاذب و پرایمینگ بر روی صفات وزن خشک گیاه، تعداد غلاف در بوته، محتوای نسبی آب برگ، کارتنوئید و پرولین موثر واقع شد. اثرات ناشی از تنش رطوبتی در این گیاه به وسیله پرایمینگ و سوپرجاذب کاهش یافته و تعدیل شده است همچنین در بین تیمارهای مختلف بیشترین تاثیر مربوط به هورمون پرایمینگ با سالیسیلیک اسید بود.