چکیده: قارچ خاک زاد بیمارگر هایفومایست Beauveria، توزیع جهانی دارد و بةه عنوان یک سیستم مدل برای مطالعه ی بیمارگری و کنترل بیولوژیک حشرات آفت مورد علاقه است. به علت نبود اطلاعات مورفولوژیکی لازم از نظر تاکسونومیکی، شناخت گونه های Beauveria و مطالعه ی تنوع گونه ها در این جنس دشوار است. در این تحقیق، 166 جدایه ی Beauveria از نقاط مختلف ایران جداسازی شد. آنالیز ملکولی براساس توالی یابی فواصل رونویسی شده ی داخلی (ITS) برای 35 جدایه انجام گرفت. این جدایه ها با روش طعمه حشره ای جداسازی شدند. براساس ویژگی های مورفولوژیکی و ملکولی، 29 جدایه به عنوان Beauveria bassiana، 3 جدایه B. amorpha، یک جدایه به عنوان B. brongniartii، یک جدایه B. sungii، و یک جدایه B. malaweinsis شناسایی شدند. درختچه ی فیلوژنی براساس روش اتصال مجاور ترسیم شد. جدایه های ایرانی در 3 شاخه ی مجزا قرار گرفتند. در این مطالعه به جهت یافتن جدایه ای مؤثر برای کنترل بیولوژیک، به ارزیابی جدایه های B. bassiana پرداختیم. این ارزیابی ها شامل بیماری زایی جدایه ها بر روی Sitophilus oryzae، اندازه-گیری نرخ رشد و شمارش کنیدی بود. برای انجام بیماری زایی، غلظت کنیدی ها با استفاده لام هموسیتومتر بر روی 108 × 1 کنیدی/ میلی لیتر تنظیم شد. در میان جدایه های B. bassina، جدایه ی SHU.M.022 با 9/89 درصد مرگ و میر بیشترین بیماری زایی را بر روی S. orayzae داشتند. جدایه های SHU.M.018، SHU.M.163 و SHU.M.142 با 25 درصد بیماری زایی، درصد بیماری زایی حداقلی را از خود نشان دادند. ارزیابی نرخ رشد نشان داد که جدایه ی SHU.M068 با میانگین 28/18 میلی متر/روز بیشترین و جدایه ی SHU.M.023 کمترین نرخ رشد (31/4 میلی-متر/روز) را داشتند. آزمایش تعداد کنیدی تولیدی نشان داد که جدایه ی SHU.M.156 با میانگین 106 × 83/37 کنیدی/میلی لیتر بیشترین تولید کنیدی و جدایه ی SHU.M.015 با میانگین 106 × 91/4 کنیدی/میلی لیتر کمترین تعداد کنیدی را داشت.