چکیده: هدف از این پایان نامه، طراحی یک رویتگر مقاوم آزاد از مدل به منظور آشکارسازی خطا برای سیستم تعلیق و سیستم ترمز قطار مسافربری دیزل الکتریک در حضور اغتشاشات خارجی است. واحد تشخیص خطا بر پایه ی رویتگر فازی تاکاگی – سوگنو می باشد که علاوه بر تخمین حالت های سیستم، خطای سیستم را تشخیص می دهد. همچنین سیگنال مانده در برابر خطا و اغتشاش خارجی مقاوم خواهد بود و عملکرد سیستم قابل قبول می باشد. پایداری سیستم کلی به منظور تضمین همگرایی خطای تخمین به سمت صفر اثبات می شود. جهت نمایش توانایی روش پیشنهادی، رویتگر فازی برای سیستم تعلیق قطار و سیستم ترمز قطار به صورت جداگانه طراحی می شود. همچنین یک رویتگر عصبی مبتنی بر روش لیونبرگر به منظور تشخیص خطا برای سیستم ترمز قطار طراحی می گردد. مبنای مقایسه رویتگر پیشنهادی با رویتگر عصبی طراحی شده، ساختار آزاد از مدل بودن هر دو روش است که نتایج شبیه-سازی و آنالیز پایداری صورت گرفته، برتری رویتگر فازی پیشنهادی را در مقایسه با رویتگر عصبی نشان می دهد.