چکیده: امروزه استفاده از ترکیبات طبیعی برای تقویت رشد و تخفیف اثرات تنش کم آبیاری به جای ترکیبات شیمیایی توجه محققین را به خود جلب کرده است. محرک های زیستی مولکول هایی با وزن مولکولی پایین هستند که می توانند نقش دفاعی در گیاهان ایفا کنند و از مهم ترین روش ها برای افزایش تولید متابولیت های ثانویه در گیاه می باشند که توانایی القای تغییرات فیزیولوژیکی را در گیاه داشته و دارای منشا زیستی و غیر زیستی هستند. عصاره مخمر (Saccharomyces cerevisiae) یک محرک زیستی است که به علت دارا بودن انواع مواد معدنی و ویتامین ها (B1، B2، B3، B6 وB12 )، اکسین، سیتوکینین، آنزیم ها، اسیدهای آمینه ، کربوهیدرات ها، لیپیدها، اسیدهای نوکلئیک و عناصر مغذی نقش مثبتی در کاهش اثرات مضر تنش کم آبیاری دارد. بدین منظور برای بررسی اثر محلول پاشی عصاره مخمر و تنش کم آبیاری برخصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک لوبیا چشم بلبلی آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1397 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود انجام شد. فاکتورها شامل تنش کم آبیاری به صورت قطع آبیاری در دو مرحله ی گل دهی و غلا ف بندی به همراه تیمار شاهد (بدون قطع آبیاری) بود. تیمار عصاره مخمر (2، 4، 6 گرم بر لیتر و شاهد) در2 نوبت اسپری برگی به فاصله 7 روز تکرار شد که اولین بار 30 روز پس از کاشت بود. آبیاری در تمام کرت ها تا زمان استقرار کامل گیاهچه ها هر سه روز و پس از آن آبیاری در کرت ها به صورت هر هفت روز و در کرت های تحت تیمار تنش کم آبیاری به صورت قطع کامل آبیاری در 50 درصد گل دهی و غلاف بندی به مدت ده روز اعمال شد. نتایج نشان داد که صفات کلروفیلb ، آنزیم های آنتی-اکسیدانت، قندهای احیایی و غیراحیایی در غلظت 6 گرم بر لیتر عصاره مخمر افزایش معنی داری داشتند، همچنین عملکرد دانه هم در همین غلظت در بیش ترین مقدار خود قرار گرفت. ارتفاع بوته، پروتئین و نیتروژن دانه تحت تیمار 4 گرم بر لیتر افزایش معنی داری یافت. وزن تر و خشک گره ریشه با غلظت 2 گرم بر لیتر بیش ترین مقدار رابه خود اختصاص داند. غلظت های 2 تا 6 گرم بر لیتر مخمر باعث افزایش پرولین، کلروفیلa ، آنتوسیانین، فلاونوئید، نشاسته نسبت به شاهد شد. اثر متقابل عصاره مخمر و تنش کم آبیاری بر آنزیم های آنتی اکسیدانت، رنگیزه های فتوسنتزی، نیتروژن- فسفر و پروتئین دانه، تعداد و وزن گره ریشه، عملکرد دانه، پایداری غشا معنی دار شد. از این رو عصاره مخمر می تواند به عنوان یک راهکار اکولوژیکی، باعث افزایش پاسخ دفاعی در برابر تنش های محیطی شود.