چکیده: توالی آتشفشانی- رسوبی (سنگ آهک و انواع توف) جنوب غرب سبزوار با روند شمال شرق- جنوب غرب در لبه شمالی زون ایران مرکزی قرار دارد. این توالی شامل سنگ های آذرین از قبیل انواع خروجی (تراکی‎آندزیت، داسیت و ریولیت)، نفوذی نیمه عمیق با ترکیب گابرو، گابرودیوریت، دیوریت و گرانیت و سنگ های آذرآورای (شامل انواع توف) می باشد. سنگ های آتشفشانی عمدتاً دارای بافت های پورفیری، گلومروپورفیری و غربالی هستند. کوارتز، پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن از کانی های اصلی تشکیل دهنده سنگ-های آتشفشانی می باشند که در زمینه ای ریزبلور از این کانی ها قرار دارند. پلاژیوکلاز و کلینوپیروکسن از کانی‎های اصلی تشکیل دهنده گابرودیوریت‎ها و گابروها هستند و از کانی‎های فرعی و ثانویه آن ها می‎توان به آمفیبول، آپاتیت‎های سوزنی شکل، کانی های کدر، کلریت و سریسیت اشاره نمود. بافت این سنگ‎ها از نوع دانه‎ای و در حاشیه پورفیری می‎باشد. دیوریت‎ها از نظر کانی-شناختی دارای پلاژیوکلاز و آمفیبول به عنوان کانی‎های اصلی می باشند. گرانیت‎ها اغلب دارای بافت دانه ای متوسط تا درشت دانه بوده و به طور گسترده، بافت‎ گرافیکی نشان می دهند. پلاژیوکلاز، کوارتز و آلکالی فلدسپار، کانی‎های اصلی سنگ‎های گرانیتی هستند. کوارتز و پلاژیوکلاز کانی‎های اصلی تشکیل دهنده توف ها در منطقه می‎باشند. آمفیبول نیز در این سنگ‎ها مشاهده می‎شود. مطالعات شیمی کانی و سنگ کل سنگ های آذرین جنوب غرب سبزوار بیانگر سرشت کالک آلکالن تا تولئیتی جزایر کمانی است. روند نمونه ها در نمودارهای تغییرات عناصر اصلی، فرعی و کمیاب، بیانگر ارتباط این سنگ ها از طریق فرآیند تبلور تفریقی می باشد. نمونه‎های مورد بررسی در نمودارهای بهنجارشده به کندریت دارای الگوی تقریباً مسطحی از REE با ناهنجاری منفی Eu در نمونه‎های گرانیتی می‎باشند. در نمودارهای به هنجار شده نسبت به گوشته اولیه، نمونه‎ها از عناصری همچون K, Pb, U و Ba غنی‎شدگی و از عناصر Nb, Ti, Ta, Th و Zr تهی شدگی نشان می‎دهند. نمودارهای به هنجار شده و عنکبوتی نشان می دهند که سنگ‎های آذرین درونی و بیرونی جنوب غرب سبزوار، دارای همخوانی ژئوشیمیایی قابل توجهی هستند و ماگمای سازنده آنها از یک منبع گوشته‎ای یکسان در یک محیط فرورانش نشأت گرفته‎ است. علاوه بر وجود فسیل های شاخص کرتاسه بالایی (گلوبوترونکانا) در آهک های پلاژیک منطقه که بیانگر سن کرتاسه بالایی برای آنها می باشد، مطالعات سن سنجی به روش U-Pb بر روی کانی زیرکن سنگ های آذرین جنوب غرب سبزوار نشان دهنده سن 75 تا 101 میلیون سال (کرتاسه بالایی) برای این سنگ ها است. از نظر ایزوتوپی، نسبت اولیه 87Sr/86Sr سنگ‎های آذرین بیرونی (داسیت، ریولیت و تراکی‎آندزیت) و درونی (گابرودیوریت، دیوریت و گرانیت) منطقه به ترتیب بین 0.695 - 0.7061 و 0.7042- 0.7059 متغیر است. نسبت اولیه 143Nd/144Nd در سنگ‎های آذرین بیرونی منطقه مطالعاتی بین 0.51293-0.51301 و در سنگ‎های آذرین درونی بین 0.51292-0.51297 می‎باشد. به طور کلی، سنگ‎های آذرین درونی و بیرونی دارای مقادیر ایزوتوپی Sr و Nd مشابهی هستند که بیانگر ارتباط ژنتیکی آنهاست. میزان εNd برای سنگ‎های درونی و بیرونی به ترتیب از 5.81 تا 7.22 و 5.91 تا 7.38 متغیر است که از نظر ترکیبی نشان دهنده گوشته تهی‎شده به عنوان محل منشأ برای ماگمای مادر این سنگ ها می‎باشد. شواهد ژئوشیمیایی همگی حاکی از تولید ماگمای سازنده سنگ‎های آذرین جنوب‎‎غرب از یک گوه گوشته ای تهی شده سبزوار supra-subduction در یک محیط فرورانش جزیره کمانی در خلال فرورانش حوضه اقیانوسی نئوتتیس سبزوار در طی کرتاسه پسین می‎باشد.