چکیده: توده گرانیتوئیدی کوه زر در جنوب شرق شهرستان دامغان و در شمالی ترین بخش پهنه ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. این توده از نظر ژئوشیمیایی از نوع کالک آلکالن بوده و دارای ماهیت متاآلومین متعلق به گرانیتوئید های نوع І قوس آتشفشانی (VAG) می باشد. تزریق این توده به درون سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی- رسوبی ائوسن و سیال های گرمابی حاصل از آن ها باعث ایجاد فرآیند های دگرسانی و کانه زایی شده است. این توده از نظر ترکیب سنگ شناسی به دو واحد میکرودیوریتی در حواشی شمال غرب و جنوب غرب و گرانودیوریتی در مرکز قابل تفکیک است. در مجموع چندین فاز دگرسانی شامل انواع فیلیک، آرژیلیک و آرژیلیک پیشرفته در این توده نفوذی شناسایی شده است. در این پژوهش سازوکار جایگیری توده نفوذی کوه زر، به روش ناهمسانگردی قابلیت پذیرفتاری مغناطیسی (AMS)، مورد بررسی قرار گرفت. پذیرفتاری مغناطیسی میانگین (Km) اندازه-گیری شده بر حسب µЅІ برای میکرودیوریت ها، 12397 و گرانودیوریت ها، 9616 می باشد. این توده به دلیل دارا بودن (Km) بیشتر از 500µЅІ به گرانیت های فرومغناطیس تعلق داشته است. قابلیت پذیرفتاری مغناطیسی (Km) اندازه گیری شده در نمونه های سالم و انواع دگرسان شده توده گرانیتوئیدی کوه زر نشان می دهد قابلیت پذیرفتاری مغناطیسی (Km) در نمونه های سالم زیاد و به سمت سنگ های حاصل از دگرسانی فیلیک و آرژیلیک به شدت کاهش می یابد. بنابراین رابطه مستقیمی بین پذیرفتاری مغناطیسی، شدت دگرسانی و همچنین اندازه دانه وجود دارد. اکثر نمونه های موجود در توده نفوذی کوه زر دارای مقدار درصد ناهمسانگردی پایین (به طور متوسط 5.8 درصد) می باشند. همچنین با توجه به ماهیت بافت پورفیری، هیچ نوع ریزساختی در این توده نفوذی ثبت نشده است. بررسی مقادیر پارامتر شکل (T) نشان می دهد که اکثر نمونه ها دارای مقادیر مثبت بوده و بیضوی مغناطیسی آن ها کلوچه ای شکل می باشد. امتداد برگوارگی مغناطیسی در این توده تقریباً در جهات مختلف است ولی روند کلی آن ها شمال شرق به جنوب غرب به موازات کشیدگی توده است. اغلب خطوارگی های مغناطیسی به موازات حاشیه و کشیدگی توده است در حالی که ایستگاه هایی که در امتداد حواشی هستند حاشیه را قطع می کنند. روند خطوارگی ها نشان می-دهد که جریان ماگما در امتداد حاشیه شمالی بالا آمده و به سمت جنوب با میل متوسط تا کم گسترش یافته است. با توجه به عملکرد گسل های چپ لغز باغو و ترود و تکتونیک حاکم بر منطقه در زمان استقرار این توده آذرین، می توان جایگزینی این توده نیمه عمیق را به یکی از بازشدگی کششی موجود در پهنه برشی- ترافشارشی راستالغز کمربند ماگمایی ترود- چاه شیرین نسبت داد.