چکیده: تودة گرانیتوئیدی چالو، در جنوب شرق شهرستان دامغان و در شمالی ترین بخش پهنة ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. این توده از نظر ژئوشیمیایی، از نوع کالک آلکالن بوده و دارای ماهیت متاآلومین متعلق به گرانیتوئیدهای نوع I قوس‌های آتشفشانی (VAG) می باشد. تزریق توده نفوذی در درون سنگ های آتشفشانی و آتشفشانی – رسوبی، و محلول های گرمابی حاصل از آن ها، ضمن دگرسان کردن سنگ ‌های میزبان باعث کانی سازی در این محدوده شده است. بر اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی، تودة گرانیتوئیدی چالو، دارای ترکیب سنگ شناسی متشکل از مونزودیوریت و کوارتزدیوریت است. این توده دارای بافت های پورفیروئیدی و تراکیتوئیدی بوده و از کانی های پلاژیوکلاز، ارتوکلاز، بیوتیت، آمفیبول و پیروکسن تشکیل شده است. در مجموع دو فاز دگرسانی متفاوت در این توده قابل شناسایی است. اولین فاز دگرسانی از نوع پروپیلیتی با مجموعه کانی های اپیدوت و کلریت مشخص می شود. این نوع دگرسانی به صورت فراگیر و با شدّت بیشتری در واحد مونزودیوریتی روی داده است. فاز دوم دگرسانی از نوع آرژیلیتی و به صورت محلی و بیشتر در نزدیک شکستگی های بزرگ منطقه قابل مشاهده است. در این سنگ ها، به ویژه در حاشیة سنگ های مونزودیوریتی انکلاوهای ریزدانة فراوانی مشاهده می‌شود. همچنین، قطعاتی از سنگ های میزبان و توف های کربناته به صورت زینولیت‌های زاویه‌دار در داخل آن قابل مشاهده است. در این پژوهش سازوکار جایگیری توده نفوذی چالو، به روش ناهمسانگردی قابلیت پذیرفتاری مغناطیسی (AMS)، مورد بررسی قرار گرفت. از بررسی پارامترهای مغناطیسی نمونه های به دست آمده نتایج زیر حاصل گردید. - پذیرفتاری مغناطیسی میانگین (Km) اندازه گیری شده بر حسب µSI برای مونزودیوریت ها، 28872 و کوارتزدیوریت ها 21487 می باشد. در مجموع این توده به دلیل دارا بودن (Km) بیشتر از µSI 500 به گرانیت های فرومغناطیس تعلق داشته و منیتیت مهمترین عامل اصلی ایجاد رفتار مغناطیسی در آن ها می باشد. - گردش سیالات گرمابی از میان تودة نفوذی باعث ایجاد تغییرات مهم کانی شناسی شده و خواص مغناطیسی اصلی توده را تغییر داده است. بزرگای پذیرفتاری مغناطیسی اندازه‌گیری شده در توده نفوذی بر حسب نوع دگرسانی تغییرات متفاوتی را نشان می‌دهد، به گونه‌ای که پذیرفتاری مغناطیسی از نمونه سنگ های سالم به سمت سنگ های حاصل از دگرسانی های پروپیلیتی و آرژیلیکی به طور مشخصی کاهش می‌یابد. این یافته نشان می دهد که چگونه میزان بزرگای پذیرفتاری مغناطیسی، ضمن فرآیند دگرسانی به علت حذف یا کاهش در اندازه منیتیت و تبدیل آن به کانی هماتیت کاهش می‌یابد. - تمامی ریزساخت های موجود در تودة گرانیتوئیدی چالو، از نوع ماگمایی می باشند. - بررسی های صحرایی، پتروگرافی و فابریک‌های مغناطیسی (روند خطواره ها و امتداد برگواره های مغناطیسی و پارامترهای مغناطیسی K1، K2،K3 ،Km ، P% و (Tنشان می‌دهد که پلوتون مزبور در دو مرحله و با دو سازوکار متفاوت جایگیری نموده‌ است. واحد مونزودیوریتی با بافت غالب پورفیروئیدی و الگوهای خطوارگی و برگوارگی شمالی-جنوبی موازی با حاشیه توده در امتداد بازشدگی های کششی یک زون برشی راستالغز جایگیری و واحد کوارتزدیوریتی همزمان یا اندکی بعد از آن به صورت دایک و در امتداد شکستگی های نوع p جایگیری نموده‌ است. الگوی فابریک مغناطیسی و همچنین کلوچه‌ای بودن شکل بیضوی مغناطیسی، همراه با بافت غالب تراکیتوئیدی در دیواره ها، در این واحد با الگوی فابریک غیر عادی در دایک‌ها مطابقت نموده و جهت گیری کانی پلاژیوکلاز جهت جریان ماگما را نشان می‌دهد.