چکیده: افزایش نگرانی های زیست محیطی و پیشرفت فرآیندهای شیمی سبز، جایگزینی کاتالیزگرهای همگن را با انواع ناهمگن آن ضروری کرده است. در این پژوهش نانو بوهمیت به سبب مساحت سطح بالا (326m2/g) و دارا بودن گروه های هیدروکسیل فراوان بعنوان یک کاتالیزگر هتروژن در شیمی سبز به کار گرفته شد. نانو بوهمیت با استفاده از روش هیدروترمال سل- ژل از پیش ماده آلومینیوم 2- بوتوکسید 2 مولار در 2- بوتانول و در دمای °C100 تهیه شد. سپس با لیگاند 3- تری متوکسی سیلیل پروپیل آمین عامل دار شد. در ادامه کمپلکس هایی از وانادیوم و مولیبدن به نانو بوهمیت عامل دار شده اضافه گردید تا کاتالیزگرهای هتروژن تهیه شود. این کاتالیزگرها در واکنش های اپوکسایش سیکلواکتن به کار گرفته شدند و بازده واکنش ها با دستگاه کروماتوگرافی گازی بررسی شد. این واکنش های کاتالیزوری با پارامترهای گوناگونی همچون مقدار کاتالیزگر (5، 10، 15 ،20، 30 و 40 میلی گرم)، نوع حلال( کلروفرم، دی کلرو متان، تتراکلرید کربن، تولوئن، متانول، استون و استونیتریل)، مقدار حلال (0،1،2 و 3 میلی لیتر تتراکلرید کربن)، نوع اکسنده (ترشیو بوتیل هیدروژن پراکسید، هیدروژن پراکسید، اوره هیدروژن پراکسید و سدیم پریدات)، مقدار اکسنده (0، 0/1، 0/15، 0/0،3/2، 0/0،5/4 و 0/6 میلی لیتر ترشیو بوتیل هیدروژن پراکسید)، دما (ºC25 ، 40 و 85) و زمان (30، 45، 60، 90، 120، 150،180 و 210 دقیقه) بهینه سازی شدند. شرایط بهینه برای اپوکسیداسیون 0/7 میلی مول سیکلواکتن با این کاتالیزگرهای هترژون، 20 میلی گرم کاتالیزگر، 1 میلی لیتر حلال تتراکلریدکربن و 1/4 میلی مول اکسنده ترشیو بوتیل هیدروژن پراکسید در دمای ºC85 بدست آمد. بالاترین بازده برای کاتالیزگر مولیبدن در زمان 90 دقیقه بدست آمد در حالیکه برای کاتالیزگر وانادیوم زمان طولانی تر 180 دقیقه بالاترین بازده را بدست داد. این کاتالیزگرها 4 بار بدون افت بازده، بازیافت و دوباره به کار گرفته شدند.