چکیده: چکیده: تونل‌ها یکی از انواع سازه‌های زیرزمینی است که سهم مهمی در حمل و نقل، انتقال آب، انتقال خطوط مخابرات و انرژی دارند. تعیین میزان انحنای مناسب برای دیواره‌ها، سقف و کف تونل‌های نعل‌اسبی و گنبدی شکل با توجه به جهت و نسبت مقدار تنش‌ها به منظور کنترل تنش های مماسی از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا انتخاب انحنای بهینه باعث کاهش میزان عوامل ناپایدار کننده بر روی پوشش تونل شده و می‌توان میزان حجم و در نتیجه هزینه مصالح مصرفی سامانه نگهداری را در مقطع تونل کاهش داد و در نتیجه هزینه احداث و مدت زمان ساخت تونل را به‌صورت چشم‌گیری کم کرد. در تحقیق حاضر با هدف تعیین مقطع بهینه تونل (از نظر تغیرشکل، تمرکز تنش و همچنین کاهش حجم و در نتیجه هزینه مصالح مصرفی در سامانه نگهداری) از مدل‌سازی تفاضل محدود دو بعدی به کمک نرم افزار FLAC استفاده شده است. به این منظور تونل با مقاطع هندسی دارای شعاع‌های انحنای مختلف برای دیواره‌ها، سقف و کف به ازای نسبت‌های مختلف از تنش افقی به قائم مورد بررسی قرار گفته است که شامل انواع مختلف تونل‌ها از جمله تونل با مقطع دایروی، مربعی، مستطیلی، انواع مقاطع بیضوی و نعل‌اسبی است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد مقطع نعل‌اسبی دارای دیواره با انحنای بالا (شعاع انحنای کف تونل 1/7 متر، شعاع انحنای دیواره‌های تونل 4 متر و شعاع انحنای تاج تونل برابر 2/5 متر) در مجموع از نظر مقادیر ضریب تمرکز تنش و تنش‌های القایی ناشی از حفاری تونل و همچنین مقادیر تغیرشکل تونل، نسبت به سایر مقاطع بررسی شده مقطع بهینه ای به شمار می‌رود. از نظر مقادیر حداکثر تنش مماسی تونل نیز برای مقادیر مختلف نسبت تنش افقی به قائم، در حالت کلی مقطع نعل‌اسبی دارای دیواره با انحنای بالا، کمترین مقادیر تنش مماسی حداکثر را در بین مقاطع بررسی شده دارد لذا در مجموع می‌توان این مقطع را به عنوان مقطع مناسب از بین مقاطع بررسی شده، پیشنهاد کرد.