چکیده: ﻻﺳﺘﻴﻚﻫﺎی ﻓﺮﺳﻮده ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ زﺑﺎﻟﻪﻫﺎی ﺻﻨﻌﺘﻲ و ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪای ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ روزاﻓﺰون آن ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ را ﺑﺮای ﺟﻮاﻣﻊ ﺑﺸﺮی ﺑﻪ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ. اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺠﺪد از اﻳﻦ ﻣﺎده در ﺳﺎﻳﺮ ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺑﻪوﻳﮋه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻋﻤﺮان در دﻫﻪﻫﺎی اﺧﻴﺮ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. در ﺳﺎلﻫﺎی اﺧﻴﺮ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺎده را در ﺑﺘﻦ، ﺧﺎک و ﻣﺨﻠﻮط آﺳﻔﺎﻟﺘﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادﻧﺪ و ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺮﻛﻴﺐ اﻳﻦ ﻣﺎده ﺑﺎ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﺑﺮﺧﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی آنﻫﺎ را ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﺑﺨﺸﺪ.ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻣﻜﺎنﺳﻨﺠﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ﺧﺮده ﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﻪ ﺟﺎی ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻣﻮﺟﻮد در ﻻﻳﻪ اﺳﺎس راه و ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺄﺛﻴﺮات آن در اﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. در ﻫﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ آزﻣﺎﻳﺸﺎت CBR و PFWD ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آنﻫﺎ دو ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﻬﻢ در ﻃﺮاﺣﻲ و ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ روﺳﺎزی راه اﺳﺖ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﺳﻴﺪ. در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺧﺮده ﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎ اﻧﺪازه ذرات ﺑﻴﻦ 9/5 ﺗﺎ 4/75 ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺑﻴﻦ اﻟﻚﻫﺎی ﻧﻤﺮه ٤ و سه هشتم اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ CBR در ﺣﺎﻟﺖ ﺧﺸﻚ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺑﻪازای ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻨﻲ ٢٠، ٤٠ و ٦٠ درﺻﺪ ﺧﺮده ﻻﺳﺘﻴﻚ ﺑﺎ ﺑﺨﺸﻲ از داﻧﻪﺑﻨﺪی ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﻨﮕﻲ ﻻﻳﻪی اﺳﺎس راه، ﻣﻘﺪار CBR ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ افزایش ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در CBR اﺷﺒﺎع با جایگزین کردن خرده لاستیک با سایز الک شماره 4 افزایش و با خرده لاستیک با سایز الک سه هشتم کاهش می یابد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از آزﻣﺎﻳﺶ PFWD ﻧﺸﺎن داد مقدار افزایش مدول الاستیسیته به ترتیب 3/2، 10/1 و12 درصد افزایش برای نمونه های حاوی خرده لاستیک به میزان 20، 40 و 60 درصد با سایز الک شماره 4 شده است و این افزایش برای نمونه های حاوی خرده لاستیک به میزان 20، 40 و 60 درصد با سایز الک شماره سه هشتم به ترتیب 5/8، 18/4 و 24/9 درصد بوده است ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ در ﺧﺎک ﻻﻳﻪ اﺳﺎس ﺳﺒﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎی ﺷﻴﺎرﺷﺪﮔﻲ و ﺗﺮکﻫﺎی ﭘﻮﺳﺖﺳﻮﺳﻤﺎری ﺷﺪه و ﻳﺎ از ﺷﺪت اﻳﻦ ﻧﻮع ﺧﺮاﺑﻲﻫﺎ ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ. با توجه به آزمایش بارگذاری استاتسکی میتوان گفت با اضافه کردن خرده لاستیک ظرفیت باربری کاهش پیدا کرده است و این کاهش ارتباط مستقیم با مقدار و سایز خرده لاستیک جایگزین شده دارد. به طوریکه با افزایش درصد خرده لاستیک ظرفیت باربری کمتر شده و با افزایش سایز نیز همین روند قابل مشاهده است.