چکیده: برای بهره برداری بهینه از اراضی و حفاظت معقول از منابع طبیعی و همچنین اختصاص دادن زمین ها به کاربری متناسب با آن ها، انجام ارزیابی قابلیت و تناسب اراضی کاملاً ضروری می باشد. در تحقیق حاضر که در منطقه بسطام واقع در شمال شاهرود بین مختصات جغرافیایی ′39 °54 تا ′20 °55 طول شرقی و ′26 °36 تا ′45 °36 عرض شمالی انجام شد، پس از ارزیابی قابلیت کلی اراضی، روش های مختلف ارزیابی تناسب اراضی شامل روش های استوری، ریشه دوم، حداکثر محدودیت و روش مجموعه-های فازی برای محصولات مختلف مورد آزمون قرار گرفت. شاخص های اراضی به دست آمده از روش-های مختلف، با عملکرد واقعی محصولات در واحدهای مختلف اراضی مقایسه شد و روش فازی به عنوان بهترین روش با بالاترین ضریب همبستگی با عملکرد واقعی محصولات، تعیین شد. نتایج ارزیابی تناسب فیزیکی گندم، گوجه فرنگی، سیب زمینی و سیب به روش فازی نشان داد که گندم با نمره ی 25/61 دارای بالاترین تناسب در واحد زمین مورد مطالعه بود. سپس با استفاده از مدلی رایانه ای به نام Arenal در مجموعه نرم افزاری میکرولیز، ارزیابی میزان آسیب پذیری شیمیایی زمین تحت کشت محصولات مختلف انجام شد. نتایج این مدل نشان داد که کشت محصولات یک ساله آسیب کمتری نسبت به محصولات چند ساله از خود به جای می گذارد. علاوه بر آن مقایسه ی نسبی سوددهی اقتصادی محصولات نیز انجام گرفت. نتایج ارزیابی اقتصادی نشان داد که کشت گوجه فرنگی با بیشترین سود، باصرفه ترین محصول از لحاظ اقتصادی می باشد. در نهایت نتایج سه ارزیابی ذکر شده، به وسیله ی تکنیک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) با هم تلفیق شدند تا بهترین کاربری (محصول) برای کشت در یکی از واحدهای اراضی مطالعاتی تعیین شود. حاصل این کار مشخص شدن گندم به عنوان بهترین محصول از لحاظ تناسب فیزیکی زمین، کمترین آسیب رسانی زیست محیطی و بیشترین سود اقتصادی بود.