چکیده: کشاورزی فشرده با مصرف گسترده کود‌های شیمیایی به ویژه نیتروژن، عملکرد بالای محصول را تضمین می‌کند ولی استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی باعث افزایش هزینه‌ها و آلودگی محیط زیست می‌شود. یکی از ارکان اصلی در کشاورزی پایدار استفاده از کود های زیستی و آلی در بوم نظام-های زراعی با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحظه در مصرف نهاده‌های شیمیایی است. بدین منظور برای ارزیابی تأثیر کودبارور 1 (حاوی گونه Azotobacter vinelandii) به همراه کاربرد تلفیقی کمپوست مصرفی قارچ(Spend mushroom compost) یا (SMC)و کود نیتروژنه بر خصوصیات زراعی گیاه نخود(Cicer aretinum)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار در سال زراعی 98-1397 در منطقه ی شهرستان فیروزه اجرا گردید. تیمار های آزمایشی شامل کود بیولوژیک مورد استفاده در طرح کود بارور1 که حاوی باکتری های گونه ازتوباکتر وینلندی(Azotobacter vinelandii) سویه O4 در دو سطح (مصرف و عدم مصرف) و کاربرد تلفیقی SMC و کود نیتروژنه شامل 6 سطح(مصرف 100 کیلوگرم کود اوره در هکتار، مصرف 3 تن SMC در هکتار، مصرف تلفیقی 50 کیلوگرم اوره + 5/1 تن SMC در هکتار، مصرف 200 کیلوگرم کود اوره در هکتار، مصرف 6 تن SMC در هکتار، مصرف تلفیقی 100 کیلوگرم اوره + 3 تن SMC در هکتار) بودند. نتایج نشان داد که وزن خشک اندام هوایی گیاه نخود در اثر استفاده از ترکیب کمپوست قارچ و کود بیولوژیک نسبت به تیمار مصرف 200 کیلو گرم کود اوره (در شرایط عدم مصرف و یا مصرف کود بیولوژیک) افزایش معنی داری دارد. همین روند در برخی صفات دیگر مانند میزان کلروفیل b برگ گیاه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، آنتوسیانین، کربن آلی خاک، نیز دیده شد. همچنین با استفاده از کود بیولوژیک بارور 1 میزان فعالیت های آنزیمی خاک از جمله آنزیم اورآز افزایش یافت. به نظر می-رسد استفاده از کمپوست قارچ و کود بیولوژیک بارور 1 می تواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار مورد توجه قرار گیرد.