چکیده: با افزایش روز افزون جمعیت و افزایش مصرف آب در بخش های کشاورزی و صنعت، ورود آلاینده‌های مختلف به محیط زیست و منابع آب و خاک افزایش یافته است. از جمله آلاینده‌ها می‌توان به فلزات سنگین سرب و کادمیوم اشاره کرد که علاوه بر سمّیت، مشکلات عمده‌ای را بر سلامت موجودات زنده می‌توانند ایجاد کنند. در این مطالعه با روش جذب، حذف این فلزات سمی از آب توسط سه جاذب رس سپیولیت، بیوچار ذرت و کمپلکس رس و بیوچار ذرت بررسی شد. هدف این مطالعه بررسی و مقایسه این سه جاذب برای حذف فلزات سنگین اشاره شده می‌باشد. به منظور مشخصه یابی این سه جاذب، از روش‌های FTIR و SEM استفاده شد. پارامترهای مؤثر بر فرآیند جذب شامل: قابلیت جاذب‌ها با تغییر غلظت اولیه محلول سرب و کادمیوم و حضور جاذب‌ها با تغییرات زمان تماس بررسی شد. ظرفیت جذب جاذب‌ها با افزایش غلظت در سرب از 50 تا 1500 میلی گرم بر لیتر و کادمیوم از 150 تا 800 میلی گرم بر لیتر افزایش، اما درصد جذب با افزایش غلظت کاهش یافت. نتایج نشان داد که بیشترین ظرفیت جذب در سرب و کادمیوم مربوط به جاذب بیوچار ذرت می‌باشد، این در حالی است که جاذب کمپلکس رس و بیوچار از جاذب رس ظرفیت جذب بیشتری داشت. جهت مطالعه فرآیند جذب، همدماهای لانگمویر و فروندلیچ برای هر عنصر و جاذب بررسی گردید و مشخص شد جذب سرب و کادمیوم توسط جاذب‌ها از هر دو مدل تبعیت می‌کنند اما در سرب مدل لانگمویر و در کادمیوم مدل فروندلیچ با داشتن بالاترین ضریب تبیین (R2) و کمترین مجموع مربعات خطای معیار (SSE) بهترین برازش را با داده‌های آزمایشگاهی نشان داد. اثر زمان تماس جاذب بر میزان جذب بررسی و مشخص شد که راندمان جذب با افزایش زمان تماس افزایش یافت. برازش مدل‌های سینتیک شبه مرتبه اول، شبه مرتبه دوم، الوویچ و پخشیدگی درون ذرّه‌ای برای سرب در غلظت‌های 600، 1000 و 1500 میلی گرم بر لیتر و برای کادمیوم در غلظت‌های 150 و 600 میلی گرم بر لیتر در زمان‌های 30 تا 1440 دقیقه انجام یافت. مدل الوویچ در غلظت 500 میلی گرم بر لیتر سرب و غلظت‌های 150 و 600 میلی گرم بر لیتر کادمیوم و مدل شبه مرتبه دوم در غلظت‌های 1000 و 1500 سرب بهترین برازش را با داده‌های آزمایشگاهی نشان داد. بر مبنای نتایج استنباط شده از آزمایش‌های جذب می‌توان بیان کرد بیوچار ذرت نسبت به کمپلکس رس و بیوچار و کمپلکس رس و بیوچار نسبت به رس قابلیت بالایی در حذف فلزات سنگین از آب‌های آلوده دارد که می‌توان از این جاذب‌ها به عنوان یک ماده ارزان قیمت و مؤثر در حذف آلاینده‌های نظیر سرب و کادمیوم استفاده کرد.