چکیده: به منظور بررسی انواع منابع کودی نیتروژن و الگوی کشت مخلوط افزایشی ذرت و شنبلیله بر عملکرد کمی و کیفی علوفه تولیدی، آزمایشی در سال زراعی 96-1395 در دو مکان (سربیشه شهرستان بیرجند و خضری دشت بیاض شهرستان قائن) در استان خراسان جنوبی به اجرا درآمد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات (منابع کودی نیتروژن به عنوان تیمار اصلی و الگوهای مختلف کشت به عنوان تیمار فرعی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام شد. تیمارها شامل پنج سطح تیمار اصلی (بدون کود، مصرف 100 درصد کود شیمیایی اوره، مصرف 50 درصد کود شیمیایی اوره، کود زیستی نیتروکسین، کود نیتروکسین + 50 درصد کود شیمیایی) و شش سطح تیمار فرعی (کشت خالص شنبلیله و ذرت، کشت 100 درصد ذرت + 25 درصد شنبلیله، کشت 100 درصد ذرت + 50 درصد شنبلیله، کشت 100 درصد ذرت + 75 درصد شنبلیله و کشت 100 درصد ذرت + 100 درصد شنبلیله) بودند. نتایج نشان داد که اثر منابع کودی نیتروژن و الگوی کشت بر ارتفاع ذرت، وزن هزاردانه ذرت و وزن تر و وزن خشک ذرت در هر دو منطقه معنی دار بود. اثر منابع کودی نیتروژن و الگوی کشت بر ارتفاع شنبلیله در قائن معنی دار و در منطقه بیرجند معنی دار نبود. تاثیر منابع کودی نیتروژن و الگوی کشت بر وزن هزار دانه شنبلیله، وزن تر و وزن خشک شنبلیله در هر دو منطقه معنی دار بود. بیشترین ارتفاع ذرت با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن (7/195 سانتیمتر) و بیشترین ارتفاع شنبلیله با مصرف تیمار کود تلفیقی (81 سانتیمتر) مشاهده شد. بیشترین وزن خشک ذرت در بیرجند با کاربرد 100 درصد کود شیمیایی (2056 گرم در متر مربع) و بیشترین وزن خشک ذرت در قائن با کاربرد کود تلفیقی(3016 گرم بر متر مربع) به-دست آمد. اثر ساده منابع کود نیتروژن و الگوی کشت و مکان، اثرات متقابل عوامل و اثر سه جانبه آنها بر صفات کیفی علوفه معنی دار بود. بیشترین میزان فیبر خام(41/34 درصد) در کشت خالص ذرت با استفاده از 100 درصد کود شیمیایی در بیرجند، بیشترین فیبر غیر قابل حل در شوینده اسیدی(26/39 درصد) در کشت خالص ذرت با کاربرد کود زیستی در بیرجند، بیشترین فیبر غیر قابل حل در شوینده خنثی(89/49 درصد) درکشت خالص ذرت با کاربرد کود زیستی در قائن، بیشترین هیدرات کربن محلول(58/33 درصد) در کشت خالص ذرت و استفاده از 100 درصدکود شیمیایی در بیرجند، بیشترین خاکستر(15/7 درصد) در کشت خالص شنبلیله با کاربرد 50 درصد کود شیمیایی در قائن، بیشترین پروتئین خام(8/25 درصد) در کشت خالص شنبلیله با کاربرد کود زیستی در قائن، بیشترین ماده خشک قابل هضم(47/83 درصد) در کشت خالص شنبلیله با مصرف 100 درصد کود شیمیایی در بیرجند، بیشترین ماده خشک مصرفی(56/4 درصد) درکشت خالص شنبلیله با کاربرد کود تلفیقی در بیرجند، بیشترین انرژی متابولیسمی(9/12 مگاژول)، بیشترین انرژی ویژه شیردهی(05/2 مگاکالری بر کیلوگرم) و بیشترین ارزش نسبی تغذیه ای علوفه(87/284 درصد) در کشت خالص شنبلیله و کاربرد 100 درصد کود شیمیایی در بیرجند به دست آمد. با توجه به نتایج حاصله می توان نتیجه گرفت برای داشتن کمیت مناسبی از ذرت و کیفیت خوب علوفه تولیدی، استفاده از الگوی کشت ذرت + 75 درصد شنبلیله و الگوی کشت ذرت+ 100 درصد شنبلیله با کاربرد کود تلفیقی در مناطق مورد آزمایش بجای کشت خالص ذرت قابل توصیه می باشد.