چکیده: سرریزها، از مهم ترین سازه های هیدرولیکی به شمار می روند که به عنوان کنترل کننده سطح آب و اندازه‌گیری شدت جریان در کانال ها استفاده می شود سرریزها به‌صورت گسترده در هیدرولیک، برنامه های کاربردی محیط‌زیست و همچنین سیستم آبیاری و تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و انحراف آب از کانال اصلی به فرعی در آزمایشگاه هیدرولیک و شبکه‌های آبیاری و زهکشی و غیره مورد استفاده قرار می گیرند. دقت در اندازه گیری دبی جریان برای شرایط مختلف جریان موجب طراحی شکل های هندسی مختلف سرریزها شده است. لذا با توجه به اهمیت و کاربردهای گسترده سرریزهای جانبی، این سرریزها باید خصوصیاتی داشته باشند تا بتوان از آن ها به طور مناسب در شبکه های انتقال آب بهره گرفت. از جمله خصوصیات بارزی که می توان به آن اشاره نمود: شامل اندازه گیری دقیق دبی عبوری از سرریز و توانایی آن در خروج میزان قابل توجهی آب در زمان رخ داد دبی های سیلابی است. چراکه سرریزهای جانبی ساده در زمان بروز سیلاب فقط برای عبور آب اضافی کانال و یا رودخانه مناسب است ولی برای اندازه گیری دقیق دبی عبوری مناسب نمی باشد. لذا دقت اندازه گیری دبی در محدوده ی وسیعی از شرایط جریان و نیز تخلیه و عبور آب در مواقع سیلابی از مهم ترین مزیت های سرریزهای مرکب به شمار می رود. در این پژوهش، سرریزهای جانبی لبه تیز مرکب مستطیلی- مستطیلی و مثلثی- مستطیلی با زاویه رأس های ۶۰، ۹۰ و ۱۲۰ درجه بررسی و موردمطالعه قرار می گیرد. لذا پیش بینی ضریب دبی سرریزهای مرکب با استفاده از آنالیز رگرسیون،SPSS، شبکه-های عصبی مصنوعی(GMDH) و برنامه ریزی بیان ژن (GEP) که از قوی ترین و پرکاربردترین مدل سازها به شمار می آیند انجام‌گرفته است. همچنین برای مدل سازی از پارامترهای بی بعد مؤثر بر ضریب دبی استفاده‌شده است و برای مقایسه از پارامترهای آماری مانند R^۲ و RMSE استفاده‌شده است. نتایج حاکی از آن است که برنامه ریزی بیان ژن (GEP) با مقدار R^۲=۰.۸۳ برای داده های آموزش و R^۲=۰.۸۰ برای داده‌های آزمون در سرریز مرکب مستطیلی- مستطیلی و برای سرریزهای مرکب مثلثی- مستطیلی با زاویه رأس۶۰، ۹۰و ۱۲۰ درجه به ترتیب برای داده های آموزش برابر R^۲=۰.۹۷، R^۲=۰.۹۳ و R^۲=۰.۹۷ و برای داده های آزمون برابر R^۲=۰.۹۶، R^۲=۰.۹۲ و R^۲=۰.۹۶ به دست آمد. که در مقایسه با مدل رگرسیون، SPSS و GMDH مقدار خطای RMSE را برای داده های آزمون در سرریز مرکب مستطیلی- مستطیلی به ترتیب 0/023 ، 0/0015و 0/007 ، برای سرریز مرکب مثلثی- مستطیلی با زاویه رأس ۶۰ درجه به ترتیب 0/005، 0/006 و 0/010، برای سرریز مثلثی- مستطیلی با رأس زاویه ۹۰ درجه به ترتیب برابر0/014، 0/002 و 0/005 و برای سرریز مثلثی- مستطیلی با زاویه رأس ۱۲۰ درجه به ترتیب برابر 0/004، 0/001 و 0/009 درصد کاهش داشته است، که این نتایج نشان دهنده برتری و بهینه بودن مدل سازی برنامه ریزی بیان ژن می باشد.