چکیده: سازند کژدمی در نواحی جنوب، جنوب غرب ایران، خلیج فارس و کشورهای حاشیه خلیج فارس، به دلیل تنوع سنگ شناسی، دارا بودن شرایط سنگ منشأ، سنگ مخزن و پوش سنگ مخازن هیدروکربنی، حائز اهمیت فراوان است. این پایان‌نامه به مقایسه خصوصیات ژئوشیمیایی آلی سازند کژدمی در دو منطقه خلیج فارس و کمربند چین خورده-رانده شده زاگرس پرداخته و اهمیت سازند مورد مطالعه را در سیستم های نفتی این نواحی مورد مطالعه قرار داده است. در این بررسی و مقایسه، آنالیز حوضه رسوبی نیز مورد توجه قرار گرفته و خصوصیات ژئوشیمیایی آلی سازند کژدمی در قالب حوضه نئوتتیس بررسی شده است. در این مطالعه، توالی های زیرسطحی سازند کژدمی در دو میدان نفتی در شمال غرب خلیج فارس و توالی سطحی سازند کژدمی در برش تنگ ماغر از زون ایذه در زاگرس چین خورده، مورد مطالعه قرار گرفته اند. بدین منظور، از آنالیزهای پیرولیز راک-اول، پراش اشعه ایکس(XRD) ، مطالعات پتروگرافی با میکروسکوپ الکترونی روبشی گسیل میدانی (FE-SEM) و آنالیز عنصری نقطه ای (EDS) استفاده شده است. نتایج آنالیز راک-اول نشان داد که کروژن های سازند کژدمی در زاگرس بیشتر از نوع II و به مقدار کمتر از نوع I بوده اما کروژن های این سازند در خلیج فارس عمدتاً از نوع IIIو به مقدار کمتر از نوع II می باشند. بر این اساس مواد آلی مرتبط با کروژن نوع III که از گیاهان خشکی نزدیک به دریا منشأ گرفته بودند در مناطق کم عمق حوضه نئوتتیس، در خلیج فارس و مواد آلی مربوط به مناطق عمیق حوضه یا کروژن نوع II، در زاگرس نهشته شده اند. مطالعات انجام شده با استفاده از میکروسکوپ الکترونی روبشی نمونه های سطحی زاگرس وجود نانوفسیل های پلانکتون های مرتبط با دریای عمیق را نیز نشان داد. نتایج این آنالیزها مشخص می کند که سازند کژدمی در زاگرس عمدتاً پتانسیل تولید نفت را داشته اما در خلیج فارس، بیشتر پتانسیل تولید گاز و به مقدار کمتر پتانسیل تولید نفت را دارد. رخساره های آلی سازند کژدمی در زاگرس در محدوده CD و Dو در خلیج فارس در محدوده CD، C، BC و B قرار دارند. تنوع رخساره های آلی در این دو ناحیه نشان دهنده محیط های مختلف رسوبی و تغییرات نسبی سطح آب دریا در زمان رسوب گذاری سازند است. مطالعات ژئوشیمیایی همچنین نشان داد که با وجود مقدارTOC بالای سازند کژدمی در برش تنگ ماغر (7/3 (wt.%، این سازند در این ناحیه به بلوغ نرسیده است، ولی مقدار TOC بین 6/1 تا 6/2 (wt.%) و بلوغ کافی مواد آلی سازند کژدمی در خلیج فارس نشان از تولید هیدروکربن از آن ها می باشد. مطالعات XRD وجود کانی کائولینیت در هر دو منطقه مورد مطالعه را نشان داد که شاهدی بر آب و هوای گرم و مرطوب در زمان کرتاسه زیرین است.