چکیده: مجموعه دگرگونی- آذرین جندق - عروسان (JAMIC) در۳۵۰ کیلومتری شمال‌شرق استان اصفهان و در شرق شهر جندق واقع شده است. JAMIC بخشی از پهنه ساختاری ایران مرکزی است و در جنوب گسل بزرگ کویر رخنمون دارد. این مجموعه دارای طیف سنگ‌شناسی بسیار متنوعی شامل متاپلیت، متاپسامیت، متابازیت، متاکربنات، کالک‌شیست و مجموعه افیولیتی است. چند توده کوچک مقیاس و کم‌وسعت گرانیتی (با سن نئوپروتروزوئیک‌پسین) درون JAMIC نفوذ کرده و جایگزین شده‌اند. همچنین تعدادی کمی توده نفوذی کوچک‌مقیاس گابرودیوریتی (با سن تریاس‌‌پسین) به همراه دایک‌ و توده‌های نفوذی آلکالی‌فلدسپار گرانیتی صورتی رنگ به درون JAMIC نفوذ کرده‌اند. مجموعه دگرگونی - آذرین جندق - عروسان توسط واحدهای رسوبی ژوراسیک، و کرتاسه زیرین تا پالئوسن پوشیده شده است. بر اساس نتایج دما - فشارسنجی صورت گرفته بر روی متاپلیت‌ها و متابازیت‌ها، به‌ترتیب دامنه دما - فشار برابر ۴۱۳ تا ۷۱۹ درجه سانتیگراد و فشارهای ۴ تا ۱۲ کیلوبار و ۴۳۰ تا ۷۰۰ درجه سانتی‌گراد و فشارهای ۴ تا ۱۲ کیلوبار (برای توقف تبادلات ژئوشیمیایی و تعادل‌نهایی فازهای کانیایی) برای آنها به‌دست آمده است. این شرایط دما و فشار بیانگر شرایط دما و فشار رخساره‌های شیست‌سبز تا آمفیبولیت بالایی است. در نهایت با پیشرفت دگرگونی، در بالاترین شرایط دمایی یا گرمایی دگرگونی، آناتکسی و میگماتیت‎زایی رخ داده است و در برخی موارد ذوب بخشی متاپلیت ها به تولید توده‌های بیوتیت‌گرانیتی پرآلومین ضعیف نوع S منجر شده است. سن‌سنجی‌های انجام شده به روش U-Pbبر روی زیرکن‌های گارنت - اکتینولیت‌شیست، سنی برابر با ۴/۳±۵۳۵/۲ میلیون سال و نتایج سن سنجی U-Pb بر روی زیرکن‌های بیوتیت گرانیت‌های کلاته قنبر، چاه‌زرد، آیراکان و دایک‌های آپلیتی آیراکان به‌ترتیب ۳/۱± ۵۳۷/۶، ۳/۲±۵۳۵/۴، ۱۱±۵۴۵ و ۳/۸± ۵۳۷/۶ است. همچنین سن محاسبه شده برای لوکوگابروهای وابسته به مجموعه افیولیتی حدود ۶۰۰ میلیون سال و سن آلکالی فلدسپار گرانیت‌های صورتی رنگ قطع کننده افیولیت‌ها برابر ۴/۸±۵۳۶/۱ میلیون سال است. تمامی این سن‌ها معادل با نئوپروتروزوئیک پسین می‌باشند. با توجه به سن تقریبی در نظرگرفته شده ۵۵۰ میلیون سال برای متابازیت‌ها، مقادیر۸۷Sr/۸۶Sri برای نمونه‌های آمفیبولیتی و گارنت آمفیبولیتی به ترتیب ۰/۷۰۴۲ و۰/۷۰۷۴ و مقادیر ۱۴۳Nd/۱۴۴Ndi ۰/۵۱۲۲۰ و ۰/۵۱۲۰۷ است. مقادیر εNd به ترتیب برابر با (۵/۳۱ و۲/۸۱) است. بیوتیت‌گرانیت‌های جندق - عروسان دارای مقادیر۸۷Sr/۸۶Sri ۰/۷۱۱۹ تا ۰/۷۱۳۱ و مقادیر ۱۴۳Nd/۱۴۴Ndi ۰/۵۱۱۵۲ تا ۰/۵۱۱۵۸ هستند، این ویژگی‌ها، همراه با مقادیر منفی εNd -۷/۱۳) تا -۸/۱۸) نشان می‌دهد که ذوب سنگهای نشأت گرفته از پوسته قاره‌ی بالایی حاصل شده‌اند. نتایج تعیین سن Pb - U گابرودیوریت‌ها و گرانیت‌ها بر روی زیرکن‌های جدا شده از این سنگ‌ها، محدوده زمانی ۲۲۱ تا ۲۱۳ میلیون سال پیش را برای آنها نشان می‌دهد که معادل تریاس‌پسین یا اواخر تریاس است. مقادیر نسبت‌های ایزوتوپی ۸۷Sr/۸۶Sri و ۱۴۳Nd/۱۴۴Ndi گابرودیوریت‌ها به ترتیب برابر ۰/۷۰۸ و ۰/۷۰۶، ۰/۵۱۲۲۲ و ۰/۵۱۲۲۱ و برای آلکالی فلدسپار گرانیت‌های صورتی رنگ ۰/۷۰۸ و ۰/۵۱۲۲۲ می‌باشد و با ماهیت گرانیتوئیدی نوع I آن‌ها سازگاری دارد. با توجه به بررسی مجموع شواهد صحرایی، پتروگرافی و ژئوشیمیایی، رژیم کششی حاکم بر اواخر نئوپروتروزوئیک، به تشکیل حوضه‌های دریایی - اقیانوسی کم وسعت منجر شده است. توالی‌های رسوبی اولیه (سنگ‌های والد مجموعه دگرگونی جندق - عروسان) در طی یک رژیم تکتونیکی کششی تشکیل شده‌اند و تا مرحله اقیانوس‌زایی پیش‌رفته‌اند. این حوضه‌های رسوبی، در یک بازه زمانی کوتاه و در طی یک فرایند جمع‌شدگی سریع، بسته شده-اند، دگرگون‌شده‌اند و سر انجام به صورت آمیزه‌های زمین‌ساختی یا منشورهای به‌هم افزوده در آمده‌اند و یا بر روی سرزمین‌های قاره‌ای همجوار فرارانده شده‌اند. بر اساس نتایج و شواهد به‌دست آمده برای گابرودیوریت‌ها و گرانیت‌ها می‌توان به این نتیجه رسید که در تریاس-پسین، بخشی از گوه گوشته‌ای متاسوماتیسم شده واقع در بالای ورقه اقیانوسی نئوتتیس متحمل ذوب‌بخشی شده و ماگماهای حاصل از ذوب آن، به سمت بالا صعود کرده و در اعماق مختلف مجموعه دگرگونی- آذرین پی سنگی جندق - عروسان به سن نئوپروتروزوئیک پسین جای گرفته و متحمل تبلور تفریقی شده‌اند.