چکیده: مجموعه دگرگونی ماجراد (به سن نئوپروتروزوئیک پایانی)، در 150 کیلومتری جنوب شرق شاهرود و در قسمت شمالی زون ساختاری ایران مرکزی واقع شده‎ است. در شمال تنگه ماجراد، چند توده آذرین کوچک مقیاس گابرودیوریتی (با وسعت تقریبی 15 کیلومتر مربع) و چند دایک دیابازی به سن ژوراسیک میانی به درون مجموعه دگرگونی ماجراد نفوذ کرده اند. بررسی‎های صحرایی و پتروگرافی شواهدی از تفریق یافتگی از گابرو تا تونالیت را در این توده های نفوذی نشان می دهند. جایگیری این توده نفوذی به درون مرمرهای میزبان با اسکارن زایی همراه بوده است. پلاژیوکلاز، پیروکسن (از نوع اوژیت)، هورنبلند و بیوتیت (کانی-های اصلی)، روتیل، اسفن، آپاتیت، مگنتیت و زیرکن (کانی های فرعی) و کلریت، اپیدوت، اسفن ثانویه و اکسیدهای آهن (کانی-های ثانویه) موجود در گابرودیوریت ها و مشتقات تفریق یافته کوارتزدیوریتی تا تونالیتی می باشند. بافت‎های گرانولار، افیتیک، ساب افیتیک و پوئی کیلیتیک در این سنگ ها دیده می شود. بررسی‎های ژئوشیمیایی نشان می‎دهند که سنگ های مورد نظر دارای ماهیت کالک آلکالن هستند و بر اساس نمودارهای تمایز محیط زمین‎ساختی، در محدوده بازالت‎های کالک - آلکالن مرتبط با محیط های کششی درون قاره‎ای (حوضه های پشت کمانی) قرار می‎گیرند. بررسی نمودارهای نشان دهنده الگوی فراوانی عناصر خاکی نادر و نمودارهای عنکبوتی بهنجار شده نسبت به کندریت و گوشته اولیه، نشان‎ می دهد که آن ها از عناصر سنگ دوست بزرگ یون (LILEs) و عناصر خاکی نادر سبک (LREEs) غنی شدگی و از عناصر با قدرت میدانی بالا (HFSEs) و عناصر خاکی نادر سنگین (HREEs) تهی شدگی نشان می دهند. روند موازی تغییرات عناصر نادر خاکی و بالا بودن مقادیر LILE در این نمودارها به همراه طرح‎های موجود در نمودارهای تغییرات اکسیدهای عناصر اصلی، ناسازگار و سازگار نسبت به یکدیگر، بیانگر منشأ واحد سنگ‎های گابرودیوریتی مورد مطالعه و نقش تبلور تفریقی، در تحول ماگمای سازنده این سنگ‎ها است. با توجه به مطالعات ژئوشیمیایی و پتروژنتیکی انجام شده، ماگمای کالک آلکالن سازنده سنگ‎های گابرودیوریتی ماجراد، از ذوب بخشی درجه پایین حدود 10 درصدی یک منبع گوشته ای زیر قاره ای متاسوماتیسم شده با ماهیت اولیه اسپینل لرزولیتی، در اعماق حدوداً 80 تا 100 کیلومتری، در یک محیط کششی درون قاره‎ای (حوضه پشت کمانی) حاصل شده است. شواهد ژئوشیمیایی نشان دهنده،‎ آلایش ماگمای تشکیل دهنده‌ سنگ‎های گابرودیوریتی ژوراسیک میانی منطقه ماجراد با پوسته‎ای بالایی، در طی صعود ماگما و جایگیری می باشد.