چکیده: کانسار مس ابری در استان خراسان رضوی و 80 کیلومتری شمال غرب بردسکن، 25 کیلومتری شمال غرب درونه قرار دارد. کانسار مس رهبری در 4 کیلومتری شرق و کانسار مس چشمه مرضیه در 40 کیلومتری جنوب غرب منطقه ابری واقع هستند. منطقه مورد مطالعه، بخشی از کمربند آتشفشانی- نفوذی خواف- درونه، در زیر پهنه سبزوار را شامل می شود. واحدهای سنگی منطقه مورد مطالعه با سن ائوسن میانی شامل سه مجموعه: 1) گدازه زیر دریایی (آندزیت، بازالت، آندزیت- بازالت پورفیری، آندزیت، تراکی آندزیت، تراکی داسیت و داسیت)، 2) آذرآواری (توف و آگلومرا) و 3) رسوبی (آهک، آهک مارنی، مارن، سیلتستون و شیل) می باشند که توسط دایک های بازالتی در برخی قسمت ها قطع می شوند. سنگ های آتشفشانی به سری ماگمایی کالک آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا تعلق دارند و در طی یک رژیم زمین ساختی از نوع کمان های آتشفشانی حاشیه فعال قاره ای تشکیل شده اند. عوامل مؤثر کانه زایی مس در مناطق مورد مطالعه عبارتند از: 1- واحدهای سنگ های دربرگیرنده، 2- کنترل های ساختاری، 3- محلول های گرمابی و 4- حضور توده های نفوذی در عمق و دایک های بازالتی، که نقش بسزایی در نقل و انتقال محلول-های گرمابی، تجمع و ته نشست آنها دارند. کانه زایی در منطقه ابری و رهبری، در مرز واحد آهکی با سنگ های آذرآواری و گدازه ای به صورت چینه کران و در منطقه چشمه مرضیه به صورت رگه ای در طول صفحات گسلی در واحد گدازه ای رخ داده است. ماده معدنی به شکل رگه ای و رگه- رگچه ای، پرکننده حفره ها و فضاهای خالی بین دانه ای و دانه پراکنده تشکیل شده است. از مهم ترین دگرسانی های موجود در توالی آتشفشانی- رسوبی منطقه می توان به دگرسانی آرژیلیکی، سیلیسی و کربناتی اشاره نمود. کانی های اصلی تشکیل دهنده کانسارها در سه گروه کانی های سولفیدی (کالکوسیت، کولیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت)، کانی های کربناته (مالاکیت، آزوریت) و کانی های اکسیدی (کوپریت، مگنتیت، هماتیت و لیمونیت) رده بندی شده اند. عمده ترین بافت های منطقه شامل: بافت رگه- رگچه ای، پرکننده فضاهای خالی، دانه پراکنده و جانشینی می باشند. بر اساس مطالعات میکروترمومتری میانگین دمای همگن شدگی میانبارهای سیال در منطقه ابری ᵒC 229 و در منطقه چشمه مرضیه ᵒC167 است. میانگین دامنه شوری در منطقه ابری 7.1 درصد وزنی معادل NaCl و در منطقه چشمه مرضیه 1.8 درصد وزنی معادل NaCl می باشند. بر اساس مطالعات ژئوشیمیایی عنصر مس در بین فلزات پایه دارای بالاترین مقدار ضریب تولید بوده است (معادل 4 تا 5 درصد وزنی) و بیشترین همبستگی را با عنصر نقره نشان می دهد. در مجموع با توجه به مطالعات انجام شده می توان گفت کانی سازی در منطقه ابری و رهبری با کانسارهای مس تیپ مانتو و در چشمه مرضیه با کانسارهای اپی ترمال رگه ای با نوع سولفید پایین مشابهت دارند.