چکیده: این پژوهش به‌منظور بهینه‌سازی عملیات آتش‌باری در معدن سنگ آهک جاجرم صورت پذیرفته است. به‌منظور تعیین دانه‌بندی سنگ آهک خرد شده بر اثر انفجار از روش پردازش تصویر استفاده شده و پس از مقایسه دو نرم‌افزار Split Desktop و WipFrag در شرایط مختلف، نرم‌افزار Split Desktop به‌عنوان نرم‌افزار مناسب برای انجام پردازش تصویر، انتخاب شده است. نتایج بررسی خردایش حاصل از آتش‌باری الگوی موجود در معدن با شبکه حفاری 2.8×2.4 متر مربع نشان می‌دهد که 19 درصد از بار خرد شده دارای ابعادی بین صفر تا 30 میلی‌متر، 11 درصد دارای ابعاد 30 تا 70 میلی‌متر، 13 درصد با ابعاد 70 تا 140 میلی‌متر و 57 درصد از بار خرد شده دارای ابعاد بیش از 140 میلی‌متر است. در این پروژه، مطالعات سیستم ناپیوستگی‌های منطقه به‌روش‌های پیمایش خطی و برداشت پنجره‌ای انجام شده است. در منطقه مورد مطالعه، سه دسته درزه عمده وجود دارد که دسته درزه‌های اول و دوم تقریبا با هم موازی بوده و دسته درزه سوم بر آن‌ها عمود است. پس از تحلیل ناپیوستگی‌های برداشت شده، مدل شبکه ناپیوستگی‌های مجزا (DFN) ساخته شده و با شرایط واقعی اعتبارسنجی شده که مقدار خطا در حدود 8 درصد برآورد شده است. پس از آن، طراحی الگوی آتش‌باری اولیه با استفاده از روش تئوری انتقال انرژی انجام شده و اعتبارسنجی آن با روش‌های مختلف تجربی صورت پذیرفته است. الگوی پیشنهاد شده اولیه، شبکه حفاری با ابعاد2.9×2.6 متر مربع و آرایش لوزی دارد. این الگو در ابعاد 5 ردیف 14تایی از چال‌ها با نسبت طول به عرض آتش‌باری معادل 3.1، طراحی شده است. با توجه به مطالعات انجام شده بر روی ناپیوستگی‌ها، جهت مناسب آتش‌باری در پله شرقی این معدن، عمود بر امتداد 145 درجه (امتداد ردیف‌های چال) انتخاب شده است. عملیات آتش‌باری در سه مرحله آزمایشی و در مقیاس واقعی انجام شده که آتش‌باری‌های شماره یک و دو با ابعاد شبکه حفاری 2.9×2.6 متر مربع و آتش‌باری شماره سه با ابعاد شبکه حفاری 3.25×2.7 متر مربع انجام شده است. آرایش چال‌های آتش‌باری اول و دوم از نوع لوزی بوده که خرج ویژه در آتش‌باری اول 0.21 کیلوگرم بر متر مکعب و در آتش‌باری دوم 0.27 کیلوگرم بر متر مکعب است. آرایش چال‌ها در آتش‌باری سوم نیز از نوع لوزی بوده و خرج ویژه در این الگو برابر 0.23 کیلوگرم بر متر مکعب است. پس از اجرای سه مرحله آتش‌باری آزمایشی، مقدار نرمه تولید شده نسبت به آتش‌باری‌های متداول معدن، از 19 درصد به 10 درصد کاهش یافته است. همچنین 56 درصد از بار خرد شده بر اثر آتش‌باری در محدوده 30 تا 140 میلی‌متر قرار دارد. بنابراین الگوی آتش‌باری شماره سه با ابعاد شبکه حفاری 3.25×2.7 متر مربع، به‌عنوان الگوی مناسب برای اجرا در معدن سنگ آهک جاجرم انتخاب و پیشنهاد شده است. در پایان این پروژه، طرح آتش‌باری پیشنهاد شده از دیدگاه فنی و اقتصادی مورد ارزیابی قرار گرفته که سودآوری حاصل از اجرای آن به‌صورت سالانه در حدود 9.5 میلیارد ریال پیش‌بینی شده است.