چکیده: شناسایی ساختارهای زیرسطحی نظیر حفرات، تونل های معدنی، اتاقک های باستانی، رگه ها و نهشته های معدنی از جمله مواردی هستند که مورد توجه پژوهشگران حوزه معدن، علوم زمین، عمران و باستان شناسان قرار دارد. تعیین موقعیت چنین ساختارهایی تنها از طریق داده ها و اطلاعات سطحی زمین شناسی امکان پذیر نبوده و بدون استفاده از روش های ژئوفیزیکی بسیار سخت و پرهزینه خواهد بود. به همین منظور در ابتدای کار اکتشافی از روش های ژئوفیزیکی در شناسایی اینگونه ساختارها می توان بهره برد. یکی از مناسب ترین روش های تعیین این چنین پدیده هایی که تباین چگالی قابل قبولی با محیط اطرافشان دارند، روش گرانی سنجی می باشد. در تفسیر داده های گرانی پس از حذف بی هنجاری های ناحیه ای و تهیه نقشه باقی مانده آنها، جهت تعیین پارامترهای هندسی ساختار مربوطه، از مدل سازی استفاده می شود. در این تحقیق به منظور شناسایی و مدل سازی تونل معدنی-آموزشی زغال سنگ دهملا-شاهرود، عملیات برداشت داده های میکروگرانی سنجی بر روی بخشی از محدوده تونل اصلی (عمود بر لایه ) و انحرافی (دنباله لایه ) انجام شد. پس از انجام تصحیحات و پردازش های لازم، داده های بی هنجاری محلی برای انجام مدل-سازی آماده شد. همچنین به منظور بررسی و تحقیق بیشتر، از داده های گرانی سنجی یک سوله زیرسطحی در منطقه نوادا آمریکا نیز استفاده شد. برای انجام مدل سازی از روش وارون سازی غیرخطی کاماچو استفاده شد؛ که توانایی وارون سازی بصورت متمرکز را دارا می باشد. جهت ارزیابی این روش، از داده های مدل مصنوعی دو منشور متوازی السطوح افقی در دو عمق مختلف استفاده شد که نتایج حاصل با عمق و راستای دو منشور تطابق خوبی داشت. با توجه به پیچیدگی های منطقه مورد مطالعه، نتایج حاصل از مدل سازی داده های واقعی نشان می-دهد که تفکیک مناسبی بین تونل، دویل های حفاری شده با ساختارهای اطراف آنها وجود دارد. همچنین لایه زغال داری که در راستای تونل انحرافی (شرقی-غربی) وجود دارد تا حد مطلوبی شناسایی و مدل سازی شده است. خصوصیات شبکه برداشت، تعداد ایستگاه ها و دقت در اندازه گیری داده ها می تواند در به دست آوردن یک مدل مطلوب و مناسب بسیار پر اهمیت باشد.