چکیده: ارزیابی برهم کنش بین فضای زیرزمینی جدید و فضاهای زیرزمینی موجود و ارائه راهکارهای مناسب یکی از مهمترین موضوعات تونل سازی در محیط شهری است که توجه به آن از اهمیت خاصی برخوردار است. در برخی موارد ضروری است تا تونل ها در مجاورت یکدیگر حفاری گردند که این امر منجر به ایجاد تاثیرات اندرکنش مهمی می شود. در این مطالعه با مدل سازی سه بعدی عددی تونل های دوقلوی خط 1 (سهند و سبلان) و تونل تکی خط 2 قطار شهری تبریز، الگوی تغییرشکل ایجاد شده در سیستم نگهداری تونل های سهند و سبلان، در نتیجه عبور تونل خط 2 با فواصل افقی مختلف از مجاورت آنها، تعیین گردید. همچنین نیروها و ممان های اعمال شده روی پوشش بتنی تونل های دوقلو در نتیجه عبور تونل تکی با فواصل افقی و قائم مختلف از مجاورت آنها، پایش و برای پوشش بتنی ضریب ایمنی اختصاص داده شد. همچنین پایداری حفاری تونل تکی، هنگامی که با فواصل و اعماق مختلف از مجاورت تونل های موجود خط 1 عبور می کند، با استفاده از روش کرنش بحرانی ساکورائی بررسی گردید. سپس تاثیر حفاری این تونل با فواصل و اعماق مختلف روی نشست اولیه ایجاد شده در سطح زمین وساختمان های مجاور که در اثر حفاری تونل های دوقلو ایجاد شده است، بررسی شد. جهت بررسی میزان نشست سطح زمین از معیار کرامر و روش عددی تفاضل محدود (نرم افزار Flac 3D) استفاده شده است. در نهایت پایداری ستون قرار گرفته مابین تونل تکی و تونل های دوقلو، در شرایط فواصل و اعماق مختلف تونل خط 2، مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده حفاری تونل تکی پوشش بتنی تونل های دوقلو را اندکی به سمت مخالف و بالا جابجا می کند و جابجایی پوشش بتنی تونل های دوقلو با کاهش فاصله افقی تونل تکی از تونل های مذکور افزایش می یابد. همچنین پوشش بتنی تونل های دوقلو در مقابل نیروها و ممان های وارده در اثر حفاری تونل تکی با فواصل قائم و افقی مختلف با ضریب ایمنی بالا پایدار می باشد. به علاوه، جابجایی های ایجاد شده در حین حفاری در دیواره تونل تکی در فواصل افقی و قائم ذکر شده در محدوده مجاز قرار می گیرند. همچنین مقدار نشست حداکثر و شیب حداکثر منحنی نشست با کاهش فاصله افقی تونل تکی از تونل های دوقلو در جهت تاثیر بیشتر بر سازه های سطحی تغییر کرده اند. در نهایت نتایج حاکی از گسترش تغییرشکل های پلاستیک در ستون قرارگرفته مابین تونل های دوقلو و تونل تکی در فاصله افقی معادل 5/1 برابر قطر تونل تکی می-باشند.