چکیده: عوامل انسانی ( HFs) نقش بسیار مهمی در معادن مخصوصاً معادن زغال‎سنگ زیرزمینی دارند. به‌نحوی‌که بر رعایت ایمنی، فرآیند تولید، کار و نگهداری ماشین‌آلات و همچنین در بهره‌وری نقش آشکاری دارند. از طرفی، مدیریت ریسک یکی از روش‌های اساسی برای بهبود ایمنی بوده و سبب جلوگیری از بروز حوادث معدنی یا کاهش آن‌ها می‌شود. این رساله به بررسی نقش عوامل انسانی در ریسک خطرات موجود در معادن زغال‎سنگ زیرزمینی اشاره دارد. به‌نحوی‌که عوامل انسانی شناسایی و طبقه‌بندی‌شده و با استفاده از پرسش‎نامه توسط کارشناسان، مقایسه زوجی و استفاده از مقادیر بردار ویژه توسط نرم‌افزارMATLAB محاسبه گردید.عوامل فردی دارای بیشترین وزن با مقدار3460/0 و قوانین و مقررات کشوری دارای کمترین وزن با مقدار 0536/0 به دست آمد.جهت انتخاب خطرات از مجموع خطرات معادن زغال‎سنگ زیرزمینی از پرسش‎نامه متغیرهای زبانی و سیستم فازی استفاده شد. برای محاسبه تأثیر عوامل انسانی بر ریسک معادن زغال‎سنگ زیرزمینی از روش ارزیابی ریسک تصمیم‌گیری چند معیاره، روش شباهت به گزینه ایده آل استفاده گردید. عامل انسانی بی‌احتیاطی، سهل‌انگاری و حواس‌پرتی دارای بیشترین شاخص شباهت با مقدار 6516/0 و عامل انسانی میزان تحصیلات دارای کمترین شاخص شباهت با مقدار 2871/0، بیشترین و کمترین عامل انسانی تأثیرگذار در ریسک معادن زغال‎سنگ زیرزمینی به دست آمد. سه عامل انسانی که بیشترین تأثیر را بر ریسک معادن زغال‎سنگ دارند عبارت‌اند از: بی‌احتیاطی،سهل‌انگاری و حواس‌پرتی، خطای عدم استفاده از وسایل حفاظت فردی، اعتمادبه‌نفس بیش‌ازحد؛ و همچنین سه عامل انسانی که دارای کمترین تأثیر بر ریسک معادن زغال‎سنگ زیرزمینی دارند عبارت‌اند از: میزان تحصیلات، میزان شایستگی، قد و وزن. برای مطالعه موردی خطرات و حوادث معادن شرکت صنعتی و معدنی شمال‎شرق شاهرود انتخاب و موردبررسی قرار گرفت. به نحوی مقدار احتمال شکست عامل بی‌احتیاطی، سهل‌انگاری و حواس‌پرتی (0236/0) و درصد تکرار حادثه (75/51 %) در حادثه برخورد سنگ در کارگاه استخراج و جبهه کار پیشروی، محاسبه شد و هر دو مورد دارای بیشترین مقدار هستند. همچنین درخطر انفجار گاز متان تأثیر این عامل انسانی و درصد فراوانی افراد حادثه‌دیده، هر دو مورد افزایش چشمگیری را نشان می‌دهند. این موضوع بیانگر تاثیر و اهمیت عامل بی‌احتیاطی، سهل‌انگاری و حواس‌پرتی در خطرات و حوادث معادن شرکت صنعتی و معدنی شمال‎شرق شاهرود است.