چکیده: روش الکترومغناطیسی هوابرد یکی از شاخه‌های مهم ژئوفیزیک اکتشافی است که در آن برداشتِ داده از بالای سطح زمین انجام می‌شود. سرعت بالا، پوشش وسیع، امکان اجرا در مناطق صعب‌العبور و هزینه مناسب، از ویژگی‌های آن است. روش‌های الکترومغناطیسی همانند روش‌های الکتریکی به هدایت یا مقاومت‌الکتریکی، ضریب گذردهی الکتریکی و تراوایی مغناطیسی زمین مورد مطالعه‌ وابسته می‌باشند. در این رساله هدف ارائه روشی جدید برای مدل‌سازی معکوس داده‌های الکترومغناطیس هلیکوپتری حوزه فرکانس است؛ طوری که ضمن برخورداری از دقت و سرعت مناسب، عاری از برخی نواقص روش‌های رایج باشد. با توجه به این‌که هر روش مدل‌سازی معکوس به برنامه‌ای پیشرو جهت محاسبه پاسخ مدل در نقاط و فرکانس‌های مورد نظر، به عنوان هسته اصلی نیاز دارد؛ قبل از تهیه الگوریتمی برای مدل‌سازی معکوس، ابتدا تلاش شد تا نقاط ضعف و قوت هر یک از روش‌های مدل‌سازی پیشرو داده‌های الکترومغناطیس هلیکوپتری شناسایی شوند و در نهایت با لحاظ نمودن مقاومت‌ویژه هوای ما بین سیستم ارسال و ثبت میدان الکترومغناطیس و زمین و انجام تغییراتی در معادلات مربوط به روش گوپتاسارما- سینگ، روشی بهبود یافته برای مدل‌سازی پیشرو ارائه گردد. در ادامه با تهیه الگوریتم مربوطه، کدهای رایانه‌ای لازم در محیط نرم‌افزاری Matlab نوشته شد و سپس قابلیت، کارایی و سرعت محاسبه آن با لحاظ مدل‌های مختلف زمین لایه‌ای مورد آزمون قرار گرفت. نتایج حاصل نشان می‌دهند که روش ارائه شده از دقتی مناسب برای محاسبه برخوردار است. در ادامه ضمن بررسی‌های لازم، سعی شد تا در مرحله اول عملکرد و نقاط ضعف روش‌های مطرح و رایج مدل‌سازی معکوس نظیر روش‌های دامنه، اپسیلون، سیمون ترکیبی، عمق مرکزی سنگپیل و نیبلت- بوستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرند و سپس نسبت به توسعه و معرفی روش نوین مدل‌سازی معکوس که SUTHEM نام گرفت و از هسته پیشروی بهبود داده شده گوپتاساراما- سینگ بهره می‌برد؛ اقدام گردد. پس از آن نسبت به تهیه الگوریتم و نگارش کدهای رایانه‌ای روش جدید معرفی شده و سایر روش‌های مورد نظر اقدام شد؛ تا از آنها جهت مقایسه نتایج محاسبات روش SUTHEM استفاده گردد. برای اعتبارسنجی تمامی این روش‌ها، از مدل‌های متعدد مصنوعی یک و دوبعدی و نیز همراه نوفه استفاده شد و در نهایت با استفاده از داده‌های واقعی الکترومغناطیس هلیکوپتری سیستم دیگهم به همراه نتایج مطالعات زمین‌شناسی، ژئوشیمیایی، مغناطیس هوابرد، معدنی و .... ناحیه اکتشافی باریکا، در استان کردستان، توانایی و قابلیت اجرایی روش جدید معکوس‌سازی سنجیده شد. نتایج مدل‌سازی معکوس روش توسعه داده شده که به صورت نقشه‌ها و مقاطع مقاومت‌ویژه ارائه شدند و مقایسه آنها با نتایج دیگر روش‌های رایج، که در بالا به آنها اشاره شد و همچنین دو روش (برنامه) تجاری سیمون و فوگرو در مقایسه با سایر اطلاعات اکتشافی، همگی توانمندی خوب و پایداری مناسب در حضور نوفه روش SUTHEM را در شناسایی و اکتشاف زون‌های رسانای مرتبط با مناطق خرد شده همراه با کانی‌سازی‌های احتمالی نشان دادند.