چکیده: برداشت‌های الکترومغناطیس هوابرد امروزه به طور وسیع در اکتشاف مواد معدنی، فعالیت‌های مهندسی، بررسی‌های زیست ‌محیطی، کشف فلزات مدفون و .... مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش‌ها بر اساس اندازه‌گیری میدان ثانویه ناشی از القای یک میدان اولیه متغیر با زمان به داخل زمین عمل ‌می‌کند. سپس با استفاده از این میدان ثانویه اندازه گرفته ‌شده توزیع مقاومت ویژه زمین را نسبت به عمق مشخص می‌سازند. چند سالی است که امکان انجام این برداشت‌ها در کشور فراهم‌ شده است. لذا در حال حاضر برای بهره‌‌مندی از نتایج این برداشت‌ها، که حجم آنها نیز خیلی زیاد است، این داده‌ها باید به گونه‌ای مناسب تفسیر شوند. از بین راه‌های مختلف، مدل‌سازی عددی، بکارگیری روش‌های معکوس‌سازی تقریبی یا روش‌های معکوس با تکرار محاسبات راهگشاست. با توجه به نتایج حاصل از روش‌های مختلف مدل‌سازی داده‌های الکترومغناطیس حوزه فرکانس هلیکوپتری، مشاهده می‌شود که متاسفانه تاکنون روشی که بتواند عمق قرارگیری لایه یا توده زیرسطحی و مقاومت‌ویژه آن را بدرستی و برای تمامی مدل‌های زیرسطحی مشخص نماید، ابداع نشده و در روش‌های مدل‌سازی یک ابهام وجود دارد. لذا در این بخش هنوز محل تحقیق بیشتر برای رسیدن به یک وحدت رویه وجود دارد. در این تحقیق هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف روش‌های موجود در مواجهه با مدل‌های مختلف مصنوعی و در نهایت انتخاب یک یا چند روش به عنوان بهترین روش‌های ممکن برای مدل یا مدل‌های مذکور می‌باشد. روش‌های تقریبی برای مدل‌سازی معکوس داده‌ها وجود دارند که احتیاج به حدس یک مدل اولیه نداشته و از نظر زمان محاسبات بسیار سریع می‌باشند. روش‌های مورد بررسی در این تحقیق عبارتند از: روش‌ نسبت فاز، روش دامنه، روش سیمون، روش نیبلت-بوستیک و روش SUTHEM. در مدل‌سازی پیشرو جهت محاسبه انتگرال پیچیده زمین از روش حل عددی ارائه شده توسط گوپتاسارما و سینگ استفاده شد. کد مربوط به این روش‌ها در محیط GUI نرم‌افزار مطلب نوشته شد و در قالب یک نرم‌افزار برای معکوس سازی تهیه و مورد استفاده قرار گرفت. مدل‌های مصنوعی پیش بینی شده شامل مدل‌های یک و دو بعدی می‌باشد. مدل‌های یک بعدی شامل نیم‌فضای همگن و نیم‌فضای لایه‌ای (دو، سه و چهار لایه) می‌باشد. مدل‌های دوبعدی شامل صفحه رسانای شیب‌دار با شیب‌های مختلف، لایه رسانای شیب‌دار، دایک رسانا و نارسانا به صورت محدود و نامحدود و دو آنومالی کنار و زیر همدیگر می‌باشند. پروفیل مقاومت‌ویژه-عمق و مقاطع دوبعدی مدل‌های مذکور تهیه شد و پاسخ روش‌های استفاده شده در هر مورد با هم مقایسه شد. روش‌های نیم‌فضای لایه کاذب برای معکوس‌سازی تقریبی جهت تعیین مرزهای میان نواحی مختلف دارای نتایج بسیار بهتری بودند. این روش‌ها در یافتن عمق و مقاومت‌ویژه یک لایه رسانای واقع در بین دو لایه مقاوم، نتایج قابل اعتمادی دارند. روش نیبلت-بوستیک در این مورد بهترین پاسخ را می‌دهد. روش سیمون و روش SUTHEM عملکرد تقریباً مشابه هم ‌دارند. در مدل‌سازی‌های دو‌بعدی آنومالی‌های محدود پاسخ‌ روش نسبت فاز، نسبت به پروفیل‌های یک‌بعدی از نتایج بهتری برخوردار بودند.