چکیده: در فرآیندهای مدرن شکل‌دهی ورق‌های فلزی مانند شکل‌دهی الکترومغناطیسی، ورق تحت تنش فشاری قابل توجهی در خارج از صفحه قرار می‌گیرد. در این رساله به تخمین برگشت فنری در فرآیند خم‌کاری با اعمال تنش فشاری عمود بر سطح ورق پرداخته شده است. یک روش تحلیلی برای محاسبه توزیع تنش طولی در سطح مقطع ورق با استفاده از معادلات تعادل و اعمال قانون جریان وابسته در پلاستیسیته نموّی بر اساس معیار تسلیم فون-میزز (در تحلیل همسانگرد) و معیار تسلیم هیل 48 (در تحلیل ناهمسانگرد) با استفاده از مدل سخت‌شوندگی توانی به کار گرفته شد. ممان خمشی برگشتی سپس از این محاسبات به دست آمد. در باربرداری، برگشت فنری با فرض رفتار خطی الاستیک و نادیده گرفتن اثر باوشینگر از طریق روش جمع آثار برآورد شد. مطالعه موردی بر روی ورق آلیاژ آلومینیوم AA6061 به‌ازای تنش‌های فشاری و انحنای خم مختلف انجام شد. نتایج تحلیلی نشان داد با افزایش تنش فشاری عمود بر سطح به اندازه 326 مگاپاسکال (120 % تنش تسلیم ماده) ممان خمشی و برگشت فنری به میزان 51% کاهش پیدا می‌کند. در تکمیل روش تحلیلی به ارائه یک حل تحلیلی توسعه‌یافته سه‌بعدی برای خم‌کاری ورق ناهمسانگرد پلاستیک با در نظر گرفتن زاویه ورق نسبت به جهت نورد و بررسی اثر همزمان تنش فشاری و چرخش ورق بر برگشت فنری پرداخته شد. نتایج مربوط به تغییرات زاویه‌ی برگشت فنری به ازای تنش‌های فشاری مختلف با نتایج مدل‌سازی عددی به کمک نرم‌افزار آباکوس مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مدل‌سازی اجزای محدود در نرم‌افزار آباکوس در شرایط P=0 وP=0.75Y به ترتیب با 1/3% و 4/4% خطا بر نتایج تحلیلی انطباق داشته است. برای ارزیابی اعتبار مدل تحلیلی ارائه شده، آزمایش‌های خمش چهار نقطه‌ای در شرایط عدم وجود فشار انجام گرفته است که نتایج بدست آمده از این آزمایش با حل تحلیلی 2/9 درصد اختلاف دارد. همچنین آزمایش خم‌کاری ورق با قالب بسته با اعمال فشار متغیر بر سطح ورق بوسیله پدهای پلی‌اورتان انجام شد. نتایج این آزمایش تحت فشار P=0، P=0.4Y و P=0.8Y بر نتایج روش تحلیلی به ترتیب با 6/2%، 2/6% و 8/3% خطا منطبق است.