چکیده: محققان تا به امروز روش‌های مختلفی جهت تحلیل لرزه‌ای سازه‌های زیرزمینی شامل مترو ارائه داده‌اند که برخی از این روش‌ها بسیار پرهزینه، برخی دیگر بسیار زمانبر و برخی نیز از دقت کمی برخوردار هستند بنابراین استفاده از روشی دقیق که هم‌ ارزان باشد و هم هزینه‌ی محاسباتی کمی داشته باشد ضرورت دارد. امروزه طراحان مترو در ایران برای تخمین مقدار بار زلزله در سازه‌ها‌ی زیرزمینی از روابط ریاضی مربوط به سازه‌های روی سطح زمین مانند دیوارهای حائل و پل‌ها که به روابط فشار دینامیکی زمین مشهور هستند استفاده می‌کنند. هدف از این پژوهش بررسی رفتار لرزه‌ای شفت قائم ایستگاه مترو و همچنین امکان‌ سنجی استفاده از روابط فشار دینامیکی زمین برای محاسبه‌ی مقدار بار زلزله در این سازه می‌باشد. بنابراین در مرحله‌ی اول 27 نمونه شفت عمودی در نرم‌افزارABAQUS مدلسازی شد و رفتار لرزه‌ای نمونه‌ها با استفاده از روش هشاش مورد بررسی قرار گرفت. سپس برای یافتن رابطه‌ی فشار دینامیکی بهینه، ابتدا مقدار بار زلزله با استفاده از روش هشاش محاسبه شده و با مقدار بار زلزله‌ی محاسبه شده با روابط فشار دینامیکی زمین شامل رابطه‌ی وود ،رابطه‌ی آیین نامه‌ی سازمان مدیریت بحران فدرال آمریکا و رابطه‌ی آیین‌نامه‌ی پل ایران مقایسه شد. سپس جهت بررسی کارایی رابطه‌ی بهینه ، نمونه‌ها در برنامه‌ی SAP2000 مدلسازی شده و تحت دو مدل محاسباتی هشاش و رابطه‌‌ی بهینه قرار گرفتند. در مدل محاسباتی اول سازه‌ی شفت قائم تحت بارگذاری شامل بارمرده،بار زنده،بارفشارجانبی خاک و بار زلزله محاسبه شده با روش هشاش قرار گرفت ودر مدل محاسباتی دوم از بار زلزله‌ی محاسبه شده با رابطه‌ی بهینه به جای بار زلزله‌ی محاسبه شده با روش هشاش استفاده شد. بررسی رفتار لرزه‌ای شفت قائم در برابر زلزله نشان داد که به ازای هر 5 متر افزایش ارتفاع شفت آسانسور، تغییرمکان نمونه‌ها به طور میانگین %52 افزایش می‌یابد و به طور کلی شفت قائم بدلیل تغییرمکان بسیار کم در اثر زلزله رفتاری به مانند یک جسم صلب دارد. همچنین مقایسه‌ی مقدار بار زلزله‌ی محاسبه شده با روش‌های مختلف نشان داد که رابطه‌ی وود مربوط به تخمین مقدار بار زلزله‌ی وارد بر دیوارهای حائل بیشترین مطابقت را از لحاظ مقداری با روش هشاش دارد بنابراین این رابطه به عنوان رابطه‌ی بهینه از لحاظ مقداری انتخاب شد. سپس نتایج نرم افزار SAP2000 نشان داد که رابطه‌ی وود می‌تواند به طور کارآمدی پاسخ‌های لرزه‌ای شفت قائم شامل لنگرهای خمشی و نیروهای محوری را پیش‌بینی کند بنابراین این نتیجه گرفته شد که می‌توان از این رابطه جهت تخمین مقداربار زلزله در شفت‌های قائم استفاده نمود.