چکیده: در سال‌های اخیر با توسعه فناوری سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی و فراگیر شدن این روش در علوم مختلف، آب‌های زیرزمینی هم بی‌نصیب نبوده و در هیدرولوژی آب‌های سطحی و زیرسطحی، در شناسایی مناطق دارای پتانسیل منابع آب زیرزمینی کاربرد فراوانی پیدا کرده است. منطقه مورد مطالعه در غرب و شمال غرب شاهرود وسعتی حدود 480 کیلومترمربع را شامل می‌شود. در این منطقه به دلیل وجود سنگ‌های کربناته و همچنین عملکرد فرسایش و نیروهای تکتونیکی در بخش‌هایی از منطقه آبخوان‌های نسبتاً مناسبی شکل گرفته‌اند. در این تحقیق، با استفاده از سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی، پتانسیل‌یابی و ارزیابی منابع آب در سازندهای سخت انجام شده است. برای این منظور، از مدل رقومی ارتفاعی جهت تهیه لایه شیب، جهت شیب و آبراهه‌ها استفاده گردید. نقشه پایه زمین‌شناسی منطقه با استفاده از نقشه زمین‌شناسی با مقیاس 1 به 100000 شاهرود تهیه شد. سپس با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 8، خطواره‌های منطقه استخراج شده و بر روی نقشه زمین‌شناسی پیاده گردید. لایه‌های اطلاعاتی گسل، لیتولوژی، شیب، جهت شیب، آبراهه‌ها، مقدار بارندگی و نوع بارش با دو روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و رتبه‌بندی تجمعی ساده (SAW) وزن‌دهی و در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی هم‌پوشانی و به سه دسته ضعیف، خوب و عالی کلاسه‌بندی شدند. نقشه نهایی با چاه‌های بهره برداری منطقه، چشمه ها و سونداژهای الکتریکی موجود در منطقه اعتبارسنجی شد و نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که تحلیل سلسله مراتبی از اعتبار بالاتری برخوردار است. در روش رتبه‌بندی ساده تجمعی حدود 21% منطقه با قابلیت پتانسیل خوب و عالی شناسایی شد، درحالی‌که در روش سلسله مراتبی حدود 40% منطقه قابلیت خوبی برای پتانسیل آب زیرزمینی دارد. در تهیه نقشه زمین شناسی تکنیک های تحلیل مولفه مستقل و کمترین کسر نویز کارآمدترین روش ها برای استخراج سازندهای منطقه بودند و از بین روش های طبقه بندی نظارت شده، روش بیشتریت شباهت از درصد انطباق بالاتری در مقایسه با نقشه زمین شناسی منطقه برخوردار بود. همچنین ملاحظه شد که نقشه پتانسیل آب‌های زیرزمینی عمدتاً توسط عوامل بارش، سنگ‌شناسی و تراکم خطواره‌ها کنترل می‌شوند. سازندهای لار و کرتاسه در وسعتی حدود 180 کیلومترمربع که 37% منطقه را شامل می‌شوند، از پتانسیل بالای آب‌های زیرزمینی برخوردار می‌باشند. این سازندها با لیتولوژی آهکی و انحلال‌پذیری بالا قابلیت بالایی برای تشکیل آبخوان‌های کارستی را شامل می‌شوند. همچنین مناطقی که از تراکم بالای خطواره در منطقه برخوردار بودند، باعث افزایش نفوذ و تخلخل‌پذیری منطقه شده و بستر مناسبی را برای تغذیه سازندهای سخت منطقه ایجاد کرده است.