چکیده: به منظور ارزیابی کاربرد مایکوریزا و فسفر برکشت مخلوط ذرت و کینوآ به روش جایگزینی، آزمایشی به‌‌‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1401-1400 در دو مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی شاهرود و شهرستان میامی انجام شد. فاکتور اول آزمایش شامل الگوی کشت در پنج سطح کشت خالص کینوآ، 75 درصد کینوآ + 25 درصد ذرت، 50 درصد کینوآ + 50 درصد ذرت، 25 درصد کینوآ + 75 درصد ذرت و کشت خالص ذرت بود. کود شیمیایی فسفر در سه سطح عدم کاربرد کود به‌عنوان شاهد، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به عنوان فاکتور دوم، قارچ مایکوریزا در دو سطح مصرف و عدم مصرف به-عنوان فاکتور سوم در نظر گرفته شدند. براساس نتایج بیش ترین ارتفاع گیاه ذرت (8/202 سانتی متر) و کینوآ (3/81 سانتی متر) و عملکرد دانه ذرت (6/4802 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد کینوآ (1/2604 کیلو گرم در هکتار) در تیمار استفاده از مایکوریزا و 50 کیلوگرم در هکتار فسفر در منطقه میامی و در آرایش کشت خالص به دست آمد. بیش ترین مقدار کلروفیل a کینوآ (2/2 میلی گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (75/0 میلی گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل کل (88/2 میلی گرم بر گرم وزن تر) و کاروتنوئید (85/3 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار (کشت خالص کینوآ + 50 کیلوگرم در هکتار فسفر + تلقیح با مایکوریزا در منطقه شاهرود) و بیش ترین مقدار کلروفیل a ذرت (78/4 میلی گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل b (5/3 میلی گرم بر گرم وزن تر)، کلروفیل کل (28/8 میلی گرم بر گرم وزن تر) و کاروتنوئید (97/3 میلی گرم بر گرم وزن تر) در تیمار آرایش کشت 50 درصد کینوآ + 50 کیلوگرم در هکتار فسفر + تلقیح با مایکوریزا در منطقه میامی به دست آمد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین ها، بیش ترین نسبت برابری زمین (LER) در آرایش کشت 50 درصد ذرت + 50 درصد کینوآ با کاربرد قارچ مایکوریزا و 50 کیلوگرم در هکتار فسفر مشاهده شد. بیش ترین کاهش یا افزایش واقعی عملکرد کل (AYL) نیز در آرایش کشت 25 درصد کینوآ + 75 درصد ذرت به همراه مصرف 50 کیلوگرم در هکتار فسفر و استفاده از مایکوریزا در منطقه میامی مشاهده شد. بالاترین میزان کلونیزاسیون کینوآ با میانگین 6/44 درصد در آرایش کشت 25 درصد کینوآ و 75 درصد ذرت به همراه استفاده از 50 کیلوگرم در هکتار فسفر و تلقیح با قارچ مایکوریزا مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان کلونیزاسیون ذرت با میانگین 82 درصد در کشت خالص ذرت، 50 کیلوگرم در هکتار فسفر و تلقیح با مایکوریزا حاصل شد.