چکیده: افزایش هزینه های کارگری، مصرف بالای آب در کشت مرسوم برنج و همچنین خشکسالی های اخیر سبب گرایش کشاورزان به سمت کشت مستقیم و خشکه کاری گردیده است. بنابراین توجه به روش عملی که علاوه بر کاهش میزان آب از ایجاد تنش در مراحل مختلف گیاه برنج جلوگیری کند، امری ضروری می باشد. این پژوهش به منظور بررسی اثر دور آبیاری، محلول پاشی و پیش تیمار بذر با سیلیکات پتاسیم و سیلیکات کلسیم در شرایط خشکه کاری بر رشد، عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه برنج رقم فجر در سال زراعی 1398 در مزرعه کشاورزی در محدوده شهرستان علی آباد کتول اجرا شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات- فاکتوریل بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. آبیاری به عنوان عامل اصلی در دو سطح (سه روز یکبار و شش روز یکبار) و عامل فرعی از ترکیب سطوح مختلف پیش تیمار بذر در سه سطح (عدم پیش تیمار، پیش تیمار با سیلیکات پتاسیم و پیش تیمار با سیلیکات کلسیم) و محلول پاشی در سه سطح (عدم محلول-پاشی، محلول‌پاشی با سیلیکات پتاسیم و محلول پاشی با سیلیکات کلسیم) در کرت های فرعی پیاده شد. پیش تیمار به روش غوطه وری در محلول های سیلیکات کلسیم و پتاسیم به مدت 8 ساعت با رعایت هوادهی و همزمان با کاشت بذر و محلول پاشی در زمان پنجه زنی انجام شد. نمونه برداری در دو مرحله گلدهی و مرحله برداشت صورت گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد افزایش فواصل دور آبیاری (آبیاری از سه به شش روز) موجب کاهش ارتفاع بوته، قطر ساقه، وزن خشک ساقه و برگ، تعداد کل دانه، شاخص سطح برگ، وزن هزار دانه گردید. همچنین آبیاری با فاصله سه روزه سبب افزایش حدود 12 درصدی میزان عملکرد دانه، 6/13 درصدی عملکرد بیولوژیک، 95/3 درصدی شاخص پایداری غشاء و افزایش حدود 10 درصدی محتوی نسبی آب برگ نسبت به آبیاری شش روزه شد. نتایج این پژوهش نشان داد محلول پاشی با سیلیکات پتاسیم موجب افزایش ارتفاع گیاه، تعداد پنجه، وزن خشک ساقه و برگ و سایر صفات مورد مطالعه گردید. همچنین محلول پاشی با سیلیکات پتاسیم وزن هزار دانه و عملکرد را به ترتیب 8 و12/27 درصد افزایش داد. پیش تیمار بذر با سیلیکات پتاسیم نیز باعث افزایش 48 درصدی عملکرد دانه و 5 درصدی وزن هزار دانه شد و تأثیر مثبتی بر سایر صفات داشت. تأثیر محلول پاشی و پیش تیمار بذر با سیلیکات کلسیم نیز بر عملکرد دانه و وزن هزار دانه قابل توجه بود و از نظر آماری در رتبه دوم قرار گرفت. در مجموع از لحاظ صفاتی که مورد بررسی قرار گرفت پیش تیمار بذر و محلول پاشی با سیلیکات پتاسیم نتایج بهتری را نشان داد.