چکیده: با توجه به محدود شدن آب آبیاری به مرور زمان و اهمیت تنش خشکی در گیاهان زراعی همچون سویا، به منظور بررسی تاثیر دو ماده سیلیس و پرولین برای ایجاد تحمل به شرایط کم‌آبیاری و بهبود رشد در گیاه سویا، آزمایشی در تابستان 1398 در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود در بسطام به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار انجام گرفت. فاکتور اصلی شامل مدار آبیاری با سه سطح 8، 12 و 16 روز، فاکتورهای فرعی شامل: محلول پاشی سیلیسیوم با دو سطح 0 و 3 میلی‌مولار و محلول پاشی پرولین با سه سطح 0، 25 و 50 میلی‌مولار اعمال گردید. در پایان آزمایش پارامترهای وزن خشک گیاه، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، قطر ساقه، تعداد دانه در غلاف، اندازه غلاف، وزن صد دانه، کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید، محتوای نسبی آب برگ، هدایت روزنه‌ای، سدیم و پتاسیم بذر و پرولین مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس حاکی از معنی‌دار شدن اثر ساده دور آبیاری بر وزن صد دانه شد، که بیشترین و کمترین وزن صد دانه به ترتیب در تیمار دور آبیاری 16 و 8 روزه مشاهده گردید. اثر ساده محلول پاشی سیلیسیوم باعث افزایش ارتفاع بوته و وزن خشک گیاه گردید. همچنین اثر ساده محلول پاشی پرولین موجب افزایش پتاسیم گیاه و کاهش هدایت روزنه ای گردید. در اثر متقابل دور آبیاری و محلول پاشی سیلیس مشاهده شد که هدایت روزنه‌ای و وزن خشک گیاه افزایش پیدا کردند ولی پرولین کاهش پیدا کرد. همچنین اثر متقابل دور آبیاری و محلول پاشی پرولین باعث افزایش کلروفیل a، b، کل، کاروتنوئید و عملکرد دانه گردید. در محلول پاشی سیلیس به همراه پرولین نیز افزایش کلروفیل a، b و کل مشاهده گردید ولی باعث کاهش پرولین گشت. تعداد غلاف در بوته نیز در اثر متقابل دور آبیاری، محلول پاشی سیلیس و پرولین افزایش پیدا کرد. در نهایت با توجه به نتایج می توان استنباط کرد که محلول پاشی پرولین نسبت به سیلیس تاثیر بهتری در شرایط کمبود آب بر گیاه داشته است.