چکیده: به منظور مقابله وتطابق محصول نخود (Cicer arietinum L) درمواجهه باتنشهای مهم غیرزنده که موجب کاهش عملکرد و اجزای عملکرد نخود درکشورگردیده، استفاده از مواد کودی و برخی تنظیم کننده های رشد گیاهی میتواند یکی از راهکارهای مهم درسازگاری این محصول باشد. با توجه به اهمیت این گیاه و همچنین مفید بودن ترکیبات هیومیک، براسینو استروئیدی و باکتری ها این آزمایش با هدف تاثیر آنها برخصوصیات فیزیولوژیک و مرفولوژیک نخود در مزرعه ای درشهرستان گرگان درسال زراعی 99-98 به ‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. فاکتور اول باکتری با دو سطح کاربرد(آغشته شدن بذر) و عدم‌کاربرد، فاکتور دوم اسید ‌هیومیک با دو سطح (صفر و6 لیتر در هکتار) و فاکتور سوم براسینو استروئید با سه سطح (صفر، 4 و 6 میکرومولار) دردو مرحله قبل از گلدهی و 50 درصد گلدهی محلول‌پاشی شدند. نتایج این آزمایش نشان داد کاربرد باکتری و 6 لیتر در هکتار اسید هیومیک باعث بدست آمدن بیشترین مقدار برای وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه و ارتفاع بوته شد، همچنین اثر متقابل باکتری و براسینو استروئید نشان داد با افزایش در کاربرد براسینو استروئید صفاتی نظیر وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، ارتفاع بوته، شاخص سطح برگ، عملکرد پروتئین، درصد پروتئین دانه، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه نسبت به شاهد افزایش معنی داری نشان می داد. به طور کلی بر اساس نتایج این آزمایشات باید بیان کرد فاکتور هایی مانند اسید هیومیک، باکتری و براسینو استروئید به دلیل ویژگی های خاصی که داشته باعث بهبود صفات مورفولوژیک و اجزای عملکرد دانه نخود گردیده، که این امر در نهایت باعث افزایش در میزان عملکرد دانه نخود به عنوان مهمترین صفت شده است.