چکیده: کمبود عناصر ریز مغذی موجب کاهش عملکرد و کیفیت گیاهان می‌شود و سلامت انسان‌ها و گیاهخواران را به خطر می‌اندازد. آهن و منیزیم جزء عناصر ضروری برای انجام فتوسنتز و فعال شدن تعداد زیادی از آنزیم‌ها هستند. همچنین در سنتز پروتئین‌ها و RNA دخالت دارند. با توجه به اهمیت این عناصر در فرآیند فتوسنتزی گیاه، آزمایشی جهت ارزیابی تاثیر محلول پاشی این عناصر بر برخی خصوصیات مرفولوژیک و فیزیولوژیک لوبیا چشم بلبلی (Vigna sinensis L.) در دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی شاهرود اجرا شد. فاکتور اول شامل پنچ سطح آهن (صفر، 25/0 و 5/0 گرم در لیتر از نانو ذره و همین غلظت‌ها از آهن معمولی) و فاکتور دوم محلول‌پاشی کود منیزیم شامل سه سطح (صفر و غلظت 1 درصد از نانو ذره و همین غلظت از منیزیم معمولی) بودند که در قالب آزمایش فاکتوریل با طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. محلول پاشی اول و دوم به ترتیب 57 و 74 روز پس از کاشت صورت گرفت. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیکی از قبیل ماده‌ی خشک برگ، ساقه، دانه و غلاف، ارتفاع ساقه، قطر ساقه، تعداد برگ، تعداد انشعابات جانبی، طول غلاف و فاصله‌ی اولین غلاف از سطح خاک تحت تاثیر محلول‌پاشی آهن و منیزیم قرار گرفتند. بیشترین عملکرد در ترکیب تیماری آهن معمولی 5/0 گرم در لیتر × نانو منیزیم با میانگینی معادل 73/2377 کیلوگرم در هکتار و کمترین در تیمار نانو منیزیم به تنهایی با میانگینی معادل 55/792 کیلوگرم در لیتر مشاهده گردید. یکی از دلایل افزایش مشاهده شده در عملکرد در ترکیب تیماری آهن معمولی 5/0 گرم در لیتر و نانو منیزیم افزایش تعداد غلاف در بوته و وزن هزار دانه بوده است. این در حالی است که از بین اجزای عملکرد، تعداد دانه در غلاف در همین سطح از آهن و منیزیم معمولی بیشترین مقدار را دارا بود. از بین تیمارهای آزمایش، تیمار منیزیم معمولی در سطوح مختلف آهن موجب کاهش خسارت غشای پلاسمایی و نیز افزایش کلروفیل برگ از اواسط دوره‌ی رشد به بعد گردید. پروتئین دانه بر اثر محلول‌پاشی نانو اکسید آهن 25/0 گرم در لیتر به میزان 35/22 درصد افزایش یافت. در مجموع از لحاظ تاثیرگذاری بر اکثر صفات به ویژه صفات زراعی و مورفولوژیک ترکیب تیماری آهن معمولی 25/0 و نانومنیزیم نسبت به سایر ترکیبات تیماری نقش موثرتری داشت.