چکیده: زیست پالایی به کمک میکروارگانیسم ها از روش های پیشرفته حذف مشکلات آلودگی های زیست محیطی می باشند. به منظور شناسایی قارچ های متحمل به آلودگی ناشی از فلز مس و بررسی تغییرات بیانی ژن های مرتبط با تحمل فلزات سنگین در آن ها، نمونه برداری از خاک و پساب معدن مس سرچشمه که یکی از بزرگترین معادن روباز مس دنیا می باشد، انجام شد. در مجموع 73 جدایه قارچی جداسازی و خالص سازی شد. سپس اثر بازدارندگی غلظت های مختلف سولفات مس بر رشد میسلیومی تمامی جدایه های خالص شده، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که غلظت های 1000، 1500، 3500 و 4000 پی پی ام اثر بازدارندگی از رشد بر جدایه های قارچی نداشتند و تمامی جدایه ها قادر به رشد در محیط های حاوی مس بودند و فقط غلظت 5500 پی پی ام سولفات مس اثر بازدارندگی از رشد میسلیومی در جدایه های قارچی در مقایسه با شاهد نشان داد. بر اساس نتایج آزمون های زیست سنجی سه جدایه قارچی S3-1، S3-21 و S1-7 که قابلیت رشد در محیط جامد و مایع حاوی غلظت 5500 پی پی ام سولفات مس را داشتند، انتخاب شدند و مورد شناسایی مولکولی قرار گرفتند. همچنین تغییرات بیان ژن لاکاز و متالوتیونین در سه جدایه منتخب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج شناسایی مولکولی بر اساس ناحیه ITS1, 5.8S, ITS2 نشان داد که دو جدایه S3-1 و S1-7 به گونه Pleurotus eryngii و جدایه S3-21 به جنس Sarocladium تعلق دارد. در دو جدایه S3-1 و S1-7 روند مشابه تغییرات بیان ژن لاکاز مشاهده شد. بطوری که بیان ژن لاکاز در تیمار سولفات مس در روز هشتم در مقایسه با روز ششم کاهش یافت. اما در جدایه S3-21، روند تغییر بیان ژن لاکاز متفاوت و در روز هشتم در تیمار سولفات مس در مقایسه با روز ششم افزایش (حدود دو برابر) یافت. بیان ژن متالوتیونین در هر سه جدایه در روز هشتم در مقایسه با روز ششم افزایش یافت که نشان دهنده نقش این ژن در تحمل به سولفات مس در جدایه های مورد بررسی می باشد. در این تحقیق گونه Pleurotus eryngii و جنس Sarocladium برای اولین بار در ایران به عنوان قارچ های متحمل به فلزات سنگین معرفی شدند و بیان دو ژن مرتبط با مقاومت به فلزات سنگین از جمله مس در آن ها مورد بررسی قرار گرفت.