چکیده: با توجه به اقلیم گرم و خشک کشور ایران، کمبود آب و خشکی از شایع‌ترین مشکلات کشاورزی به حساب می‌آید. بنابراین، یافتن راه‌کارهایی برای بهبود ساختمان خاک و مقاومت گیاه به تنش خشکی از اهمیت خاصی برخوردار می‌باشد. اصلاح کننده‌های آلی می‌توانند بر ویژگی‌های هیدرولیکی خاک، مقاومت مکانیکی خاک و ساختمان خاک تاثیر مثبتی بگذارند. بیوچار و بقایای گیاهی از طریق افزایش سطح ویژه، افزایش تخلخل خاک، پایداری خاک‌دانه‌ها و کاهش چگالی ظاهری باعث بهبود کیفیت فیزیکی خاک می‌شود. از سوی دیگر، نظر به شرایط اقلیمی کشور، بروز چرخههای تر و خشک شدن خاک در سال های اخیر افزایش یافته است. این چرخههایکی از فاکتورهای مؤثر بر پایداری ساختمان خاک است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر بیوچار و چرخه‌های خشک و مرطوب شدن بر مفاهیم آب قابل استفاده خاک‌ اجرا گردید. پژوهش حاضر به صورت آزمون فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با دوفاکتور مستقل چرخه‌های خشک و مرطوب شدن در پنج سطح (صفر، 2، 4، 8 و دائما مرطوب) و مواد آلی در سه سطح صفر (شاهد) 5/2 درصد بیوچار و 5/2 درصد بقایای گیاهی در مجموع با 15 تیمار و سه تکرار انجام شد . پس از اختلاط خاک با بیوچار، خاک مورد آزمون در استوانه هایی با قطر 4 و ارتفاع 3 سانتی‌متری ریخته شد. سپس، چرخه های خشک و مرطوب شدن در بازه‌ زمانی دو ماه اعمال شد و در نهایت با اندازه گیری منحنی مشخصه رطوبتی خاک و مقاومت مکانیکی خاک، مفاهیم آب فراهم خاک، دامنه رطوبتی بدون محدودیت و با حداقل محدودیت و آب انتگرالی محاسبه شد. نتایج نشان داد که تیمارهای اصلاح کننده آلی با افزایش کربن آلی خاک سبب افزایش میانگین وزنی قطر ذرات خاکدانه و کاهش رس قابل پراکنش شد و در نهایت بهبود کیفیت فیزیکی خاک را رقم زد. از سویی، بیشترین مقدار ماده آلی در تیمار 2 و 4 چرخه و بیشترین مقدار میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها در تیمار 2 چرخه مشاهده شد. افزودن بیوچار به میزان 5/2 درصد باعث کاهش مقاومت فروروی خاک نسبت به تیمار شاهد در مکش های مورد مطالعه شد. هم‌چنین، افزودن بقایای گیاهی و بیوچار به خاک، رطوبت حجمی خاک را به ترتیب 44/0و 53/0 در مکش‌های اولیه افزایش داد و این افزایش در مکش های کم تر از 100 سانتی متر مشهودتر بود. در مجموع، بیش ترین تأثیر چرخه ها بر افزایش نگهداشت آب خاک مربوط به تیمار اعمال دو چرخه خشک و مرطوب شدن بود. اعمال تیمار مواد آلی و چرخه‌های تر و خشک شدن، آب فراهم خاک (〖 〖PAW〗_330 و PAW〗_100) را از 0779/0 در تیمار شاهد به 1938/0 در تیمار بیوچار افزایش داد. در تیمار شاهد بدون بقایا و در تیمار بقایای گیاهی افزایش چرخه های خشک و مرطوب شدن مقدار رطوبت در هر دو نقطه ظرفیت مزرعه و پژمردگی دائم را افزایش داده است. در تیمارهای کاربرد بیوچار و بقایای گیاهی نیز کاربرد چرخه های خشک و مرطوب شدن سبب افزایش رطوبت در دامنه‌ی رطوبتی با حداقل محدودیت در مقایسه با تیمار بدون چرخه شده است. همچنین اعمال تیمارهای آلی در خاک سبب افزایش دو برابری تخلخل تهویه‌ای ده درصد در تیمار بیوچار (4494/0) نسبت به تیمار شاهد (2419/0) شد. نتایج حاصل از این پژوهش گویای آن بود که افزودن بیوچار و اعمال چرخه‌ها سبب افزایش خاک‌دانه سازی و بهبود ساختمان خاک شده ‌است که از این طریق، کاهش مقاومت فروروی خاک را در پی دارد، همچنین نظر به احتمال گسترش بیش از پیش چرخه‌های تر و خشک شدن در خاک‌های کشور به دلیل نوسانات اقلیمی و تغییر الگوی بارش، بنابراین می توان گفت کاربرد بیوچار و بقایای گیاهی می‌تواند راهکاری سودمند در مدیریت خاک باشد.