چکیده: فسفریکی ازعناصر اصلی مورد نیاز گیاه است. این عنصر در تمام فرآیندهای بیوشیمیایی، در ترکیبات انرژی زا و مکانیسم های انتقال انرژی دخالت دارد. برعکسِ ازت، ترکیبات فسفاتی نسبتاً غیر محلولند و کمیت های معمولاً کوچک فسفر در خاک ها و گرایش آن به واکنش با اجزای تشکیل دهنده و تولید ترکیبات نسبتاً حل ناپذیر و در نتیجه غیر قابل جذب برای گیاه، فسفر را در زمینه حاصلخیزی خاک بسیار مهم می سازد. به دلیل پیچیدگی مکانی و بالا بودن تغییرات در خاک استفاده از روش های زمین آماری برای برآورد ویژگی های خاکی در نقاط نمونه برداری نشده ضروری است. لذا در این بررسی، نمونه برداری به روش شبکه بندی منظم و از دو عمق 30-0 سانتی متری و 60-30 سانتی متری از سطح خاک تعدادی از زمین های خارتوران و به تعداد 120 نمونه انجام شده و در هر نقطه طول و عرض جغرافیایی به کمک دستگاه GPS مشخص می شود. در نمونه های خاک، پارامترهای فسفر قابل جذب و فسفر محلول و فسفر کل ، pH و مقدار آهک اندازه گیری شد. آنالیز آماری برای کلیه نتایج حاصل صورت گرفت و جهت بررسی همبستگی بین متغیر ها، روش همبستگی پیرسون به کار گرفته شد. از طریق بررسی های آماری با نرم افزار SPSS نرمال بودن توزیع داده ها تست شد و سپس با به کارگیری نرم افزار ArcGIS بررسی های زمین آماری عنصر مورد نظر انجام و بعد مناسبترین مدل تئوری به داده های تجربی برازش داده شد و بر طبق نتایج حاصل، مدل کریجینگ معمولی، ساده و جدا کننده، جهت تخمین مقادیر عنصر مربوطه در نقاط مجهول بکار گرفته شده و نقشه پهنه بندی عناصر در محیط GIS تولید شد. نتایج حاصله نشان داد که کلیه ی اراضی نمونه برداری شده تا حدودی دارای محدودیت فسفر قابل استفاده در حد زیاد یا سمیت می باشد . لذا توصیه می شود که از کاربرد کودهای فسفره در اراضی این منطقه اجتناب گردد .