چکیده: از آنجائیکه خشکی به عنوان یکی از مهمترین عوامل محدود کننده ی رشد و تولید گیاهان زراعی شناخته شده و موجب تغییر در برخی خصوصیات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه می شود، استفاده از تکنولوژی های جدید و غیر مخرب جهت کاهش خسارات ناشی از تنش های محیطی و افزایش عملکرد از راه حل های نوین در کشاورزی محسوب می شود. جهت بررسی این موضوع در گیاه لوبیا چشم بلبلی آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شاهرود در سال 1392 به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در3 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل سه سطح تنش خشکی شاهد- آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله خمیری شدن دانه به بعد، قطع آبیاری از مرحله گلدهی به بعد و امواج آلتراسونیک در پنج سطح شاهد، 2، 4، 6 و 8 دقیقه در معرض تابش امواج با فرکانس 42 کیلو هرتز می باشد. نتایج این بررسی نشان داد که اعمال تنش خشکی در مرحله گلدهی موجب کاهش وزن خشک غلاف، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد گره ساقه، سطح برگ، تعداد شاخه های فرعی، تعداد شاخه های فرعی درجه 2، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، طول غلاف، وزن صد دانه، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و موجب افزایش درصد انتقال وزن خشک ذخیره شده و پروتئین دانه گردید. همچنین اعمال تنش خشکی در مرحله خمیری شدن دانه به بعد موجب افزایش فسفر و پتاسیم دانه گردید. از لحاظ آماری تنش خشکی در مرحله گلدهی و خمیری شدن دانه به بعد در شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه در یک سطح آماری قرار گرفتند. پرتودهی بذور لوبیا چشم بلبلی با امواج آلتراسونیک تأثیر مثبت معنی داری بر وزن خشک برگ، وزن خشک ساقه، ارتفاع بوته، قطر ساقه، تعداد گره ساقه، تعداد شاخه های فرعی درجه 2، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، وزن خشک غلاف، تعداد دانه دربوته، عملکرد دانه، پتاسیم دانه، فسفر دانه و پروتئین دانه گردید. اثر متقابل امواج آلتراسونیک و تنش خشکی بر قطر ساقه، ارتفاع بوته، فاصله اولین غلاف از سطح خاک، تعداد شاخه های فرعی درجه 2، تعداد غلاف در متر مربع، تعداد دانه در بوته و فسفر دانه معنی دار شد. به جز فسفر دانه، گیاهانی که با هیچ گونه تنشی مواجه نبودند و با امواج آلتراسونیک پرتودهی شده بودند میزان بیشتری از این صفات را به خود اختصاص دادند.