چکیده: هدف از این تحقیق، بررسی ژئوشیمی زیست محیطی عناصر بالقوه سمّی در خاک‌های شهری و کشاورزی اسلامشهر، استان تهران می‌باشد. به این منظور 21 نمونه خاک سطحی شهری و کشاورزی از شهرستان اسلامشهر برداشت شد. غلظت کل عناصر بالقوه سمّی در نمونه‌های خاک پس از هضم اسیدی نمونه‌ها، با استفاده از دستگاه ICP-OES اندازه‌گیری شد. داده‌های به دست آمده با استفاده از محاسبه ضرایب ژئوشیمیایی (ضریب غنی‌شدگی، ضریب زمین‌انباشت، شاخص آلودگی تک‌عاملی، شاخص خطر اکولوژیکی بالقوه، شاخص آلودگی ترکیبی، شاخص بار آلودگی و شاخص فلزی یکپارچه نمرو)، و روش‌های آماری (ضریب همبستگی و آنالیز خوشه‌ای) تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس نتایج به دست آمده، میانگین غلظت کل عناصر آلومینیم، کادمیم، کبالت، کروم، مس، آهن، منگنز، مولیبدن، نیکل، سرب، اسکاندیم، تیتانیم، روی، و زیرکنیم به ترتیب 61647، 22/0، 4/12، 4/58، 9/29، 31627، 895، 2/1، 1/38، 9/35، 4/10، 3052، 129، و 284 میلی‌گرم بر کیلوگرم است. نتایج حاصل از ضریب غنی‌شدگی نشان می‌دهد که عناصر توریم، منگنز و روی دارای غنی‌شدگی متوسط، و سایر عناصر دارای غنی‌شدگی کم (در مقایسه با ترکیب میانگین خاک جهانی) هستند. نتایج تحلیل‌های آماری نشان می‌دهد که منشأ احتمالی عناصر کبالت و منگنز طبیعی می‌باشد در حالی که عناصر کروم، مولیبدن، نیکل، آهن، روی، مس، آرسنیک، کادمیم و سرب هم منشأ طبیعی و هم منشأ انسانی (مانند فعالیت‌های صنعتی، ترافیک، و مراکز دفن زباله شهری و صنعتی) دارند. ارزیابی خطر سلامتی نشان دهنده خطر غیرسرطانزایی سرب از طریق مسیر بلع برای کودکان در برخی ایستگاه ها است. سرطان‌زایی کادمیم در خاک‌های منطقه مورد مطالعه برای بزرگسالان و کودکان در محدوده قابل قبول (4-10×1 –-106×1) می‌باشد، درحالی که هضم عنصر کروم و نیکل برای کودکان ممکن است خطر ابتلا به سرطان را به همراه داشته باشد.