چکیده: هدف از این تحقیق، بررسی غلظت و خطر سلامتی عناصر بالقوه سمّی در خاک‌های کشاورزی دشت الشتر در شهرستان الشتر، استان لرستان می‌باشد. به این منظور 18 نمونه خاک سطحی از عمق cm 0-20 از مزارع مختلف برداشت شد. ویژگی‌های فیزیکی- شیمیایی (شاملpH ، مقدار ماده‌آلی، درصد کربنات کلسیم و بافت) و غلظت کل عناصر اصلی و جزئی نمونه‌های خاک با استفاده از روش‌های استاندارد اندازه‌گیری شد. pH نمونه‌ها بین 6/9 تا 7/5 (میانگین 7/2) در محدوده خنثی تا قلیایی، بافت خاک از نوع لوم ماسه‌ای و ماسه لومی، میزان ماده آلی بین 2/7 تا 9/3 درصد (میانگین 6 درصد) و کربنات کلسیم بین 5 و 39 (میانگین 6 درصد) می‌باشد. داده‌های به دست آمده با استفاده از مقایسه با مقادیر استاندارد، محاسبه ضرایب ژئوشیمیایی (ضریب غنی‌شدگی، ضریب زمین‌انباشت، شاخص آلودگی تک عاملی، شاخص آلودگی یکپارچه نمرو، ضریب آلودگی ترکیبی، ضریب بار آلودگی و شاخص خطر اکولوژیکی بالقوه) و روش‌های آماری (ضریب همبستگی، تحلیل خوشه‌ای و تحلیل مؤلفه اصلی) تجزیه و تحلیل شدند. بر اساس نتایج غلظت کل، غلظت عناصر کادمیم، نیکل، سرب، آرسنیک، روی، مس، کبالت، کروم، نقره و آنتیموان با میانگین به ترتیب 0/3، 117/9، 18/4، 9/6، 84/4، 37/0، 19/7، 155/7، 0/4، 13/5 میلی‌گرم بر کیلوگرم است. نتایج حاصل از محاسبه شاخص‌‌های ژئوشیمیایی نشان‌دهنده آلودگی قابل توجه نمونه‌ها به آنتیموان است. با توجه به نتایج آنالیز XRD، ایلیت، کلریت و کلینوکلر مهم‌ترین کانی‌های رسی موجود در منطقه هستند. ارزیابی خطر سلامتی نشان می‌دهد که مقدار ضریب خطر آرسنیک از طریق مسیر بلع برای خردسالان بالاتر از یک می‌باشد، که نشانگر احتمال رخداد اثرات نامطلوب غیرسرطانی مرتبط با آرسنیک برای خردسالان در منطقه است. برای عنصر آرسنیک، خطر سرطان‌زایی در کودکان و بزرگسالان از طریق مسیر بلع وجود دارد. عنصر کروم، از طریق مسیر تماس پوستی برای خردسالان و از طریق مسیر بلع برای بزرگسالان و خردسالان دارای خطر سرطان‌زایی است. دریافت عنصر نیکل از طریق بلع برای بزرگسالان و از طریق تماس پوستی برای خردسالان با خطر سرطان‌زایی همراه است. کادمیم از طریق بلع برای خردسالان دارای خطر سرطان‌زایی است. بر اساس نتایج به دست آمده، فعالیت‌ کشاورزی تأثیر قابل ‌توجهی در تجمع عناصر بالقوه سمّی در خاک‌های دشت الشتر داشته است و با توجه به خطرات احتمالی تجمع عناصر سمّی برای سلامت جامعه انسانی، مدیریت کشاورزی در این منطقه ضروری است.