چکیده: چشمه کارستی ورسخواران با میانگین آبدهی حدود 1/4 مترمکعب بر ثانیه یکی از مهم‌ترین چشمه‎های شهرستان فیروزکوه می‎باشد که در جنوب غربی این شهرستان در روستای ورسخواران واقع ‌شده است. این چشمه در بخش شرقی یال ناودیس قره‎داغ قرار گرفته و به علت عملکرد یکی از شاخه‎های فرعی گسل مشا- فشم که این ناودیس را قطع کرده ظهور پیدا کرده است. آبخوان چشمه را واحد‎های سنگی مربوط به دوران مزوزوئیک تا سنوزوئیک تشکیل می‎دهند. به منظور ارزیابی خصوصیات هیدروژئولوژیکی و هیدروژئوشیمیایی چشمه، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب چشمه طی 18 ماه اندازه‎گیری شده است. بررسی‎ها نشان داد که ضریب تغییرات خصوصیات فیزیکی و شیمیایی چشمه نسبتاً اندک می‎باشد. علاوه بر این منحنی فرود چشمه دارای یک شیب بوده و مقدار ضریب بده آن حدود 0/003 می‎باشد. اندک بودن ضریب تغییرات آبدهی، هدایت الکتریکی و یونهای اصلی و همچنین تک شیب بودن منحنی فرود چشمه عمدتاً به دلیل شکل کشیده آبخوان و وجود طولانی مدت برف در حوضه آبگیر چشمه می‎باشد. وجود تعدادی فروچاله و گودی مسدود در حوضه آبگیر چشمه بیانگر این است که سیستم غالب جریان در چشمه افشان نمی‎باشد. با توجه به آبدهی نسبتاً بالای چشمه و وجود فروچاله و گودی‎های مسدود در حوضه آبگیر چشمه و همچنین ضریب تغییرات اندک پارامتر‎های فیزیکی و شیمیایی چشمه، می‎توان این‎چنین اظهارنظر نمود که سیستم غالب جریان در آبخوان تغذیه کننده چشمه ورسخواران از نوع مجرایی-افشان می‎باشد. همچنین در این تحقیق، حوضه آبگیر چشمه به صورت مقدماتی ترسیم گردید. براساس محدوده مشخص شده، مساحت حوضه آبگیر چشمه ورسخواران حدود 47 کیلومترمربع برآورد شد. برای محدوده حوضه آبگیر مشخص شده، مقدار میانگین بارش سالیانه از روش نمودار ارتفاع - بارش ایستگاههای مجاور برابر با 722 میلی‎متر تعیین گردید. همچنین با توجه به بازدیدهای صحرایی و ارزیابی درصد پوشش خاک، توسعه فضاهای انحلالی و سایر عوارض مورفولوژیکی کارست، درصد تغذیه سالیانه در محدوده مورد نظر برابر با 55 درصد برآورد شد. با داشتن مقادیر بارش، درصد تغذیه سالیانه، حجم تغذیه سالیانه حوضه آبگیر مقدماتی برابر با 18/8 میلیون متر‎مکعب محاسبه گردید. علاوه بر این حجم تخلیه سالیانه چشمه از طریق هیدروگراف سالیانه چشمه برابر با 20/7 میلیون مترمکعب محاسبه شد. با توجه به عدم پیچیدگی زمین‎شناسی و همچنین خطای نسبی ناچیز (10درصد) بین مقادیر تغذیه و تخلیه سالیانه می‎توان این چنین نتیجه گرفت که حوضه آبگیر مقدماتی ترسیم شده، از دقت مناسبی برخوردار می‎باشد.