چکیده: دشت بسطام با وسعتی حدود 484 کیلومتر مربع، در 6 کیلومتری شمال شرقی شهرستان شاهرود (استان سمنان) در مسیر جاده شاهرود - آزاد شهر واقع شده است. سفره آب زیرزمینی موجود در این منطقه توسط حدود 330 حلقه چاه بهره برداری جهت مصارف مختلف کشاورزی و شرب تخلیه می گردد. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی خصوصیات هیدروژئوشیمیایی، غلظت نیترات و ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در آب های زیرزمینی دشت بسطام بوده است. برای انجام این تحقیق و با توجه به وسعت منطقه تعداد 52 نمونه آب-زیرزمینی از چاه های پمپاژ جهت تعیین غلظت یونهای اصلی و نیترات توسط روش های تیتراسیون و دستگاه IC و فلزات سنگین توسط دستگاه ICP-MS، برداشت شده است. سفره آب زیرزمینی منطقه عمدتاً از طرف سازندهای کربناته واقع در بخش های شمالی (جنگل ابر) و سمت جنوب غربی (مجن) تغذیه گردیده و در نهایت به آبخوان شاهرود در بخش جنوبی تخلیه می گردد. ترکیب هیدروشیمایی آب زیرزمینی در این منطقه در اثر اضافه برداشت در اثر رخداد خشکسالی و همچنین نفوذ آب شور از طریق سازندها تبخیری و کفه های نمکی واقع در بخش های شرقی و غربی تغییر کرده است، بطوریکه بخش های شمال شرقی و جنوب غربی دشت دارای کمترین مقادیر EC و کناره های غربی و شرقی دشت، از بیشترین مقدار EC برخوردار می باشد. میانگین نیترات در تمام نمونه های آب زیرزمینی دشت بسطام در حدود 14 ppm اندازه گیری شده است که کمتر از حد استاندارد سازمان بهداشت جهانی (50 میلی گرم در لیتر) می باشد. بنابراین از لحاظ مقدار نیترات، خطر زیست محیطی آب زیرزمینی منطقه را تهدید نمی کند. در محدوده مورد مطالعه، غلظت 10 عنصر بالقوه سمی (Se ,Cr ,As , Cu , Mo ,Zn ,Pb ,U ,V,Sb) اندازه گیری شد. براساس مقادیر درجه آلودگی (Cd)، همه نمونه های آب از لحاظ محتوای فلزات بالقوه سمی، در مرتبه آلودگی متوسط (کمتر از 3) قرار می گیرند. همچنین همه نمونه های آب از لحاظ محتوی فلزات سنگین (HPI) در مرتبه آلودگی پایین (کمتر از 100) قرار می گیرند. اما به این دلیل وجود تعدد روستاها در منطقه و ورود فاضلاب و پساب های کشاورزی به آب زیرزمینی، درجه آلودگی در برخی نمونه ها ، کمی افزایش یافته است. بطور کلی غلظت فلزات سنگین در همه نمونه های منطقه از حد استاندارد FAO و WHO پایین تر می باشند.