چکیده: در این تحقیق رنگبری رنگزای اسیدی آبی 92 و حذف فلزات سنگین مس و نیکل توسط جاذب معدنی و ارزان قیمت گل قرمز مورد بررسی قرار گرفت. رفتار عوامل مؤثر مانند pH، زمان تماس، غلظت رنگزا و فلزات، مقدار جاذب و دما در میزان جذب رنگزا و فلزات مذکور مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل توسط ایزوترمهای لانگمویر، فروندلیچ و BET ارزیابی شده است. رفتار سینتیکی جاذب در pH های 2، 4، 6 برای رنگزا و pH های 2، 4، 6 و 8 برای دو فلز مس و نیکل مورد بررسی قرار گرفته که نتایج حاکی از آن است که: جذب سطحی رنگزای اسیدی آبی 92 توسط گل قرمز فعال شده برای pH های مورد آزمایش از مدل سینتیکی شبه مرتبه دوم و جذب سطحی دو فلز مس و نیکل از مدل شبه مرتبه اول تبعیت می کند. بیشترین میزان رنگبری برای رنگزا و فلزات مس و نیکل در pH های اسیدی مشاهده گردیده است. تغییر غلظت اولیه رنگزا و فلزات بر فرآیند جذب توسط جاذب گل قرمز فعال شده برای غلظتهای 25، 50، 75، 100، 125 و 150 میلی گرم بر لیتر در دمای Cº 25، دور سانتریفوژ rpm4000، 2=pH برای رنگزا و 6=pH برای فلزات مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حکایت از آن دارد که با افزایش غلظت، مقدار جذب کاهش می یابد. در بررسی وابستگی میزان جذب رنگزای اسیدی آبی 92 و فلزات مس و نیکل به غلظت گل قرمز فعال شده ( در دمایCº 25، دور سانتریفوژ rpm 4000، 2=pH و غلظت 75 میلی گرم بر لیتر برای رنگزا و 6=pH و غلظت 125 میلی گرم بر لیتر برای دو فلز مس و نیکل) در وزنهای متفاوتی از گل قرمز برای رنگزا و فلزات ، این نتیجه بدست آمده که با افزایش میزان جاذب در حجم ثابتی از غلظت آلاینده ها، درصد جذب افزایش می یابد. تغییرات دما از 25 تا Cº 55 بمنظور بررسی اثر تغییرات دما بر جذب سطحی گل قرمز فعال شده برای رنگزای اسیدی آبی 92 و فلزات مس و نیکل بررسی گردید. نتایج نشان دادند که با افزایش دما جذب سطحی افزایش می یابد. درصد حذف رنگزای اسیدی آبی 92 و دو فلز مس و نیکل در محلول آبی با استفاده از گل قرمز فعال شده ( در دمای Cº 25، دور سانتریفوژ rpm 4000، 2=pH و غلظت75 میلی گرم بر لیتر برای رنگزا، 6=pH و غلظت 125 میلی گرم بر لیتر برای فلزات مس و نیکل و زمان 90 دقیقه) به ترتیب: 94%، و 14/99% و1/99% بدست آمده است.