چکیده: شاخص‏های کیفی به‏عنوان یک ابزار مدیریتی قوی در تصمیم‏گیری‏ها قابل استفاده می باشند. آجی‎چای مهم‌ترین و اصلی‌ترین رودخانه‌ استان آذربایجان شرقی بوده که پس از عبور از دشت تبریز به دریاچه ارومیه می‎ریزد. به دلیل تمرکز منابع آلاینده در دشت تبریز این رودخانه مستعد آلودگی بوده، لذا هدف از این تحقیق ارزیابی و پهنه‏بندی رودخانه آجی چای با استفاده از شاخص های کیفی برای کمک به برنامه‏ریزی و مدیریت درست آن می‏باشد. بدین منظور نمونه‏برداری از آب رودخانه طی دو فصل تر (اردیبهشت 95) و خشک (شهریور 95) انجام گرفت و پارامترهای EC، TDS، pH، کدورت، جامدات معلق، یون‏های اصلی، یون‏های فرعی (نیترات و فسفات)، عناصر بالقوه سمی، مواد آلی (BOD، COD و TOC) و مواد بیولوژیکی (کلی‏فرم) اندازه گیری گردید. نتایج نشان می دهد کدورت و EC در بالادست رودخانه آجی چای بالا بوده، که این موضوع به دلیل عبور رودخانه از سازند قرمز فوقانی (سری میوسن) و افزایش غلظت یون های اصلی کلر، سدیم، کلسیم و سولفات می-باشد. غلظت آرسنیک در تمامی نمونه ها بالاتر از حد مجاز آب شرب (ppm 0.01) اندازه گیری شده است که علاوه بر منشأ زمین زاد در برخی نواحی به دلیل تخلیه انواع فاضلاب ها افزایش یافته است. عناصر Cd، Mn، Ni، Pb، Mo، Co، Zn، Fe و Al بیشتر منشأ زمین زاد داشته، درحالیکه عناصر Cu، Ba و Cr عمدتاً دارای منشأ انسانزاد می باشند. نتایج نشان می دهد کیفیت رودخانه در فصل تر توسط شاخه اصلی و گمناب چای کنترل شده، لیکن در فصل خشک به دلیل دبی بیشتر شاخه فرعی مهران رود نسبت به شاخه اصلی، کیفیت قسمت های پایین دست رودخانه عمدتاً تحت تأثیر مهران رود بوده که این موضوع در نمودارهای پایپر و شولر به وضوح نشان داده شده است. اغلب پارامترها در قسمت های میانی دشت به دلیل تمرکز منابع آلاینده و تخلیه فاضلاب آنها به رودخانه افزایش یافته که این افزایش به ویژه در مورد پارامترهای آلی و بیولوژیکی و نیز مواد مغذی در فصل خشک، مشهودتر می باشد. ارزیابی کیفیت رودخانه آجی چای برای مصارف کشاورزی با استفاده از نمودار اصلاح شده ویلکاکس نشان داد تمامی نمونه های آب در فصل تر به جز شاخه فرعی مهران-رود در رده نامناسب قرار داشته و کیفیت آب در فصل خشک نسبت به فصل تر بهتر می باشد. بر اساس شاخص های کیفی NSFWQI، IRWQI_SC، Said، Dinius، WQI، OWQI و RPI اکثر ایستگاه ها در وضعیت بد و خیلی بد قرار می گیرند. مقایسه شاخص های کیفی بیانگر برتری شاخص های NSFWQI و IRWQI_SC و شاخص Said در پهنه بندی رودخانه آجی-چای به دلیل نشان دادن روند تغییرات کیفی می باشد.