چکیده: کانسار مس بندقیچی در حاشیه شمالی پهنه ساختاری ایران مرکزی، در 120 کیلومتری جنوب شاهرود و 70 کیلومتری جنوب شرق ترود واقع شده است. واحدهای رخنمون یافته در محدوده مورد مطالعه محدوده سنی الیگوسن تا کواترنری را در بر می گیرند که از قدیم به جدید شامل شامل توالی شیل، گلسنگ، سیلتستون، ماسه‌سنگ و کنگلومرا، توالی مارن، کنگلومرا و ماسه سنگ، واحدهای آبرفتی عهد حاضر به سن کواترنری، شورابه ها و باتلاق های سطحی می‌باشد که کانی سازی مس با سنگ های ماسه سنگ، کنگلومرا و سیلتستون با سن الیگوسن همراه می‌باشد. در منطقه بندقیچی کانه‌زایی به سه صورت چینه سان (سین‌ژنتیک)، چینه‌کران (اپی‌ژنتیک) و سوپرژن (فرآیندهای سطحی) صورت گرفته است. عواملی نظیر سنگ های منشأ مناسب، شورابه های کلریدی به عنوان عامل تحرک مس و دیگر فلزات، درزه ها و گسل ها به عنوان مجراهایی جهت انتقال سیالات، وجود عوامل احیاکننده نظیر مواد آلی و پیریت به منظور ته‌نشست مس از جمله مهم‌ترین عوامل کنترل کننده کانه‌زایی در محدوده کانسار بندقیچی می‌باشند. دگرسانی‌های موجود در منطقه شامل دگرسانی آرژیلیک ودگرسانی اکسیدهای آهن می‌باشند. کانی های تشکیل‌دهنده کانسار به 6 گروه اصلی تقسیم‌بندی می شوند که شامل کانی های سولفیدی (کالکوسیت، کوولیت، بورنیت، کالکوپیریت و پیریت)، کانی‌های کربناته ( مالاکیت و آزوریت)، کانی های اکسیدی و هیدروکسیدی (گوتیت، هماتیت و لیمونیت)، کانی های سولفاته (سلستیت و ژیپس)، کانی های کلریدی (هالیت، آتاکامیت، پارالایوریونیت و لایوریونیت) و کانی های باطله (کلسیت و کوارتز) می باشند. مهم ترین ساخت های مشاهده شده در منطقه ساخت لایه‌ای و رگه ای می باشد. از جمله مهم‌ترین بافت های ماده معدنی در کانسار مورد مطالعه می‌توان به بافت پرکننده فضای خالی، سیمان میان دانه‌ای، دانه‌پراکنده و جانشینی و توده ای اشاره نمود. نتایج حاصل از مطالعات ژئوشیمیایی مشخص نموده است که ماسه‌سنگ‌های منطقه مورد مطالعه منشأ فلسیک تا حدواسط دارند. هم‌چنین بررسی ماتریس همبستگی مس با اکسیدهای اصلی و عناصر مختلف نشان‌دهنده همبستگی بالای مس با Fe2O3 و MnO و در بین عناصر مختلف بیشترین همبستگی به دست آمده مربوط به مس و نقره و کم ترین همبستگی بین مس و استرانسیم می باشد. با توجه به گسترش گدازه های آندزیتی ائوسن در منطقه مجاور کانسار، فراوانی کانسارها و اندیس های مس در منطقه و حضور قطعات آتشفشانی حاوی کانی های مس دار در واحدهای کنگلومرایی میزبان می توان منشأ مس در منطقه را به واحدهای آتشفشانی نسبت داد. با توجه به ویژگی های اساسی کانسار مس بندقیچی از جمله سنگ میزبان، کانی‌شناسی، ساخت و بافت، ژئومتری، عناصر همراه، محیط ته نشست و عوامل موثر در کانه زایی می توان این کانسار را یک کانسار مس با میزبان رسوبی و از نوع لایه قرمز در نظر گرفت.