چکیده: در این مطالعه ارزیابی ریسک خطر زلزله و مدیریت بحران برای کلان شهر مذهبی مشهد مورد بحث قرار گرفته است. برای این منظور فعالیت دو گسل جنوب و شمال مشهد بعنوان بدترین سناریو در نظر گرفته شده و شتاب احتمالی هر یک از آنها بر اساس رابطه تجربی کمپل و بزرگنیا (2004) در سطح شهر مشهد محاسبه شده است. سپس توزیع 11 پارامتر کیفیت ساخت ، موقعیت معابر و خیابان ها، مراکز مسکونی، مراکز آموزشی ، هتل ها و مراکز اقامتی، مراکز مذهبی و تجمع جمعیت ، ادارات دولتی، مراکز تجاری و صنعتی، مراکز بهداشتی و درمانی، سازه های خاص و مراکز تفریحی- ورزشی بعنوان عوامل مؤثر در خرابی و خسارات حاصل از زلزله بصورت لایه های اطلاعاتی در محیط GISبا نرم افزار Arc view تهیه شده است. با انطباق پارامتر های فوق ( نقشه های مدیریت شهری ) و منحنی های هم شتاب حاصل از دو مدل سناریوی زلزله و همچنین شتاب افقی سطحی زمین برای دوره بازگشت 475 سال حاصل از مطالعات ریز پهنه بندی، نقشه آسیب پذیری زلزله به روش نرخ دهی و نسبی در روز و شب و میانگین آنها بدست آمده است. نقشه مزبور نشان می دهد که آسیب پذیری زلزله بطور نسبی در نواحی مرکزی، شمال و شرق شهر از حاشیه شهر بالاتر می باشد که علت اصلی آن وجود مراکز تجمع جمعیت (آموزشی،اقامتی،مذهبی وادارات)، ساختمانهای با ابعاد کمتر از 200 متر، بافت فرسوده و وجود مراکز تجاری و صنعتی است. بررسی تک تک لایه های اطلاعاتی نیز نشان می دهد که بیش از 80 درصد مراکز اقامتی و حدود 41 درصد ادارات دولتی و حدود نیمی از مراکز بهداشتی و درمانی نیز که در زمان وقوع یک حادثه احتمالی از ارکان اصلی امداد و نجات می باشد در پهنه با آسیب پذیری بالا قرار دارند. همچنین از 35 بیمارستان تنها 8 بیمارستان در پهنه با آسیب پذیری متوسط و پایین قرار گرفته اند. بخش مهمی از مراکز آموزشی نیزکه توزیع تقریبا یکنواختی در سطح شهر دارند، در پهنه با آسیب پذیری متوسط قرار گرفته اند. لازم به توضیح است که در این مطالعه استحکام سازه ها مورد بررسی قرار نگرفته است لذا بالا بودن درجه آسیب پذیری لزوماٌ به معنای تخریب سازه ها در اثر وقوع زلزله نمی باشد بلکه به معنای بالا بودن تبعات اقتصادی و جانی وقوع یک زلزله احتمالی در اثر تخریب سازه های مورد نظر است. بررسی جداگانه مناطق شهری نیز نشان می دهد که منطقه 12 شهری ( شهرداری ثامن ) که محدوده اطراف حرم مطهر می باشد و منطقه یک و پنج شهرداری که بخش مهمی از آنها را بافت فرسوده شامل می شود، دارای درصد بالای آسیب پذیری می باشند. بررسی حاضر نشان می دهد که مراکز اجرایی مدیریت بحران در شهر مشهد عمدتا در محدوده های با ریسک بالا قرار دارند و مناطق امن، مناطق با ریسک خطر متوسط و پایین که شرایط دسترسی و امداد و نجات برای آنها فراهم است در نواحی شمال غرب، غرب و جنوب مشهد وجود دارند