چکیده: ماهیت هیجانی فوتبال باعث استقبال و حضور انبوه جمعیت تماشاگران در ورزشگاه ها شده است. نبود سیستم های کنترلی هوشمند و مدیریت نامناسب این جمعیت پرشور و هیجان موجب بروز رفتارهای خشونت‌آمیز و درنتیجه خسارت‌های جانی و مالی جبران‌ناپذیری می شود؛ در چنین شرایطی با توجه به نقش کلیدی نیروی انتظامی در مدیریت رفتار تماشاگران، پژوهش حاضر، به طراحی مدل انتظامی مدیریت رفتار تماشاگران فوتبال در ایران پرداخته است. مطالعه حاضر، پژوهشی توسعه‌ای – کاربردی، مبتنی بر رویکرد آمیخته (کیفی- کمی) است که به روش تحلیل مضمون انجام شد. شرکت‌کنندگان بخش کیفی شامل 30 نفر از استادان، خبرگان و صاحب‌نظران مرتبط با موضوع پژوهش بودند که به‌صورت هدفمند از نوع قضاوتی انتخاب و با استفاده از فنون مصاحبه نیمه ساختاریافته انفرادی (23 نفر) و گروه کانونی (7 نفر)، داده‌های مدنظر از آن‌ها دریافت و در نرم‌افزار مکس کیو.‌دی‌ای دسته بندى شدند. همچنین در بخش کمی پژوهش نیز به‌منظور تأیید یافته‌های بخش کیفی و برازش مدل به‌دست‌آمده به 237 نفر از مسئولین یگان ویژه 9 استان که دارای تیم‌های لیگ برتری فوتبال بودند و بر اساس نظریه بارکلای به صورت هدفمند از جامعه آماری انتخاب‌شده بودند مراجعه و پرسشنامه‌هایی را که با این هدف طراحی و آماده‌شده بود توسط آن‌ها تکمیل و با استفاده از نرم‌افزار «اسمارت پی. ال. اس» تجزیه‌وتحلیل شد. یافته‌های بخش کیفی پژوهش شامل؛ 1345 کد، 197 مضمون پایه و 22 مضمون سازمان دهنده در قالب 2 مضمون فراگیر پیشایندها و فرآیندها بود. در این بین 40 مضمون پایه مرتبط با پیشایندها بودند که در قالب 6 مضمون سازماندهنده؛ عوامل مدیریتی، عوامل وضعیتی، عوامل قانونی، عوامل زیرساختی، عوامل رفتاری- عملکردی و عوامل فرهنگی- اجتماعی دسته بندی شدند و 157 مضمون پایه مربوط به فرآیندها نیز در ذیل 16 مضمون سازماندهند مرحله اول و سپس 4 مضمون سازماندهنده مرحله دوم شامل؛ مدیریت اطلاعات، مدیریت ارتباطات، مدیریت منابع و مدیریت عملیات دسته بندی شدند. در بخش کمی پژوهش نیز برازش مدل های اندازه گیری، مدل های ساختاری و مدل کلی پژوهش مورد بررسی قرار گرفت و نتایج نشان داد که مدل های ارائه‌شده از برازش مناسب برای دست‌یابی به اهداف پژوهش برخوردار هستند. لازم است نیروی انتظامی متناسب با شرایط خاص هر مسابقه و با در نظر گرفتن پیشایندها و با استفاده از وسایل کنترلی هوشمند به‌جای فرد محور، اشراف اطلاعاتی و با مدیریت منابع سازمانی، اقدامات حمایتی- عملیاتی خود را با تأکید بر اصل پیشگیری و پیش‌بینی مدیریت کند تا جامعه از دستاوردها و فرصت های ناشی از حضور گسترده تماشاگران در این رشته ورشی از قبیل؛ انسجام اجتماعی، تقویت همبستگی ملی، ایجاد روحیه نشاط و شادی بهره‌مند شود.