چکیده: فضای شهری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عرصه‌های عمومی شهر، مکانی برای حضور مردم و شکل‌گیری فعالیت‌های شهری محسوب می‌گردد. این فضاها فارغ از هویت کالبدی خود با حضور شهروندان معنا و مفهوم پیدا می‌کنند. از سوی دیگر مراکز تجاری به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های شهری صرف‌نظر از کارکرد اصلی خود، به‌نوعی فضای شهری محسوب می‌شوند. بازار به‌عنوان نمونه‌ای از مراکز تجاری سنتی با قرارگیری در شریان اصلی شهر و انتظام کاربری‌های گوناگون در اطراف خود، به نیازهای مختلف مردم در طول زمان پاسخگو بوده است. این فضا با برخورداری از کیفیات فضایی نه تنها زمینه حضور شهروندان را در درون خود فراهم کرده، بلکه موجب حضور مستمر افراد شده است. امروزه حضور افراد در مراکز تجاری امروزی به‌گونه‌ای جدید در حال شکل‌گیری است. به‌طوری‌که این مراکز با ایجاد فضاهایی نوین و کارکردهایی مبتنی بر تفریح و فراغت، باعث جذب گروهی از مردم و تعریف جدیدی از فضاهای شهری مدرن در درون خود شده اند. از همین رو توجه به کیفیات فضایی و ویژگی‌های خاص این مراکز از اهمیت به سزایی برخوردار است. در پژوهش حاضر که با روش‌شناسی کیفی صورت گرفته است، با بررسی مفاهیم و معیارهای کیفی فضاهای شهری و بازار، شاخص‌های موثر بر امکان حضور افراد در مراکز تجاری استخراج شده است. سپس بر اساس مشاهدات میدانی، پرسشنامه و با مقایسه تطبیقی بین بازار تهران و مراکز تجاری نوین به تحلیل این دو مجموعه پرداخته ‌شده است. در تحلیل صورت گرفته، شاخص‌های موردنظر براساس مدل کانتر در سه مؤلفه عملکرد، فرم و معنا قرار داده شدند. نتایج تحلیل نشان می‌دهد که بازار در مؤلفه عملکرد و مراکز تجاری در دو مؤلفه فرم و معنا در وضعیت مطلوبی قرار ندارند. در پایان، پس از تحلیل‌های صورت گرفته با استناد به نقاط قوت مراکز تجاری، برای تقویت تداوم حضور افراد در مراکز تجاری امروزی راهکارهایی در سه مؤلفه ذکر شده پیشنهاد گردیده است.