چکیده: ورزشکاران و مربیان همیشه به دنبال بهترین روش تمرینی برای به حداکثر رساندن آمادگی جسمانی در کوتاه‌ترین زمان ممکن بوده‌اند، در طول سال‌های گذشته تمرین‌های تناوبی شدید به عنوان یک رویکرد مؤثر در بهبود آمادگی جسمانی در مدت زمان کوتاه به کار گرفته شده است. لذا هدف پژوهش حاضر مقایسه تأثیر دو نوع برنامه تمرین تناوبی با شدت بالا (HIIT) بر توان هوازی، توان بی‌هوازی، ترکیب بدن و سطح حداکثر غلظت لاکتات در دانشجویان رشته تربیت بدنی دانشگاه صنعتی شاهرود بود. مواد و روش‌ها: تعداد ۲۴ دانشجو فعال (با میانگین سنی ۱/۲۹±۲۱/۱۳ سال، وزن ۱۰/۱۹±۶۸/۵۳ کیلوگرم و قد ۷/۹۱±۱۷۶ سانتی متر) به صورت داوطلبانه در این پژوهش شرکت و به طور تصادفی به دو گروه ۱۲ نفری تمرینات تناوبی مرسوم و تمرینات تناوبی ۱۰-۲۰-۳۰ تقسیم شدند. گروه‌های تمرینی به مدت ۶ هفته، هر هفته ۳ جلسه به تمرین پرداختند. تمرینات گروه مرسوم شامل (۸-۶ وهله ۳۰ ثانیه‌ای دویدن با شدت ۸۵-۹۵ درصد حداکثر ضربان قلب و ۲ دقیقه استراحت فعال بین هر تکرار) تمرینات گروه ۱۰-۲۰-۳۰ نیز شامل (دویدن با شدت ۳۰-۶۰- ۹۰ درصد حداکثر سرعت به ترتیب به مدت ۳۰-۲۰ و ۱۰ ثانیه در ۳ الی ۴ ست ۵ دقیقه‌ای با ۲ دقیقه استراحت بین هر ست) بود. یک هفته قبل و یک هفته پس از اجرای برنامه تمرینی آزمون‌های ورزشی از شرکت کنندگان گرفته شد. داده‌ها در نرم افزار ۲۲-spss و با استفاده از آزمون‌های تی‌‌مستقل و تی‌‌وابسته در سطح معنی‌داری p>۰/۰۵ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: به دنبال اجرای شش هفته برنامه تمرین تناوبی شدید VO۲peak (۱۳/۰۸ و ۱۲/۵۲)، MPO (۹/۶۳ و ۶/۶۶) افزایش، و حداکثر سرعت دویدن (۵/۲۰- و ۵/۰۹-) کاهش معنی‌داری به ترتیب در هر دو گروه تمرینی تناوبی مرسوم و ۱۰-۲۰-۳۰ نشان دادند ۰/۰۵≤P. تغییرات این متغییرها بین هر دو گره، تفاوت معنی‌داری با همدیگر نداشتند ۰/۰۵≤P. همچنین افزایش PPO (p=۰/۰۰۶) و کاهش BMI (p=۰/۰۴۵) تنها در گروه تمرینات تناوبی ۱۰-۲۰-۳۰ معنی‌دار بود. و در تغییر معنی‌داری در حداکثر غلظت لاکتات در هر دو گروه تمرینی مشاهده نشد. بحث: به نظر می‌رسد برنامه هر دو برنامه تناوبی شدید مرسوم و ۱۰-۲۰-۳۰ با روش حاضر، باعث سازگاری‌های مشابهی در آمادگی-تنفسی و حداکثر سرعت دویدن و میانگین توان بی‌هوازی می‌شوند. همچنین، برنامه تمرینی تناوبی شدید ۱۰-۲۰-۳۰ شاخص درک فشار کمتر نسبت به تمرینات مرسوم باعث افزایش همزمان در ظرفیت بی‌هوازی و کاهش نمایه توده بدنی نیز می‌شود.