چکیده: فرایند برش سنگ‏های ساختمانی با ابزارهای برش دهنده دیسکی، یک فرایند سایشی می‏باشد. در طی این فرایند، اندرکنش مکانیکی میان ابزار و سنگ، نیروهای فرایند را ایجاد می‏کنند که عمدتاً ناشی از فاکتورهایی نظیر تغییر شکل الاستیکی و پلاستیکی در سنگ و اصطکاک میان دانه الماس و ماتریس سگمنت با سنگ و تراشه‏های حاصل از فرایند برش می‏باشد. در اکثر فرایندهای سایشی بخش اعظم هدررفت انرژی مربوط به تنش‏های حرارتی می‏باشد، که با افزایش سختی، سایندگی و پارامترهای مقاومتی سنگ این پدیده تشدید می‏شود. یکی از مهم ترین راه کارها برای کاهش تنش‏های حرارتی، استفاده از یک سیال خنک کننده/روان کار مناسب در محیط برش می‏باشد تا هم علاوه بر کاهش دمای محیط، محیط پاک و عاری از تراشه‏های سنگی ایجاد کرد. در این تحقیق سعی شده است تا به بررسی عملکرد 5 نمونه از سیال خنک کننده/روان کار شامل آب شهری، پودر آب تراش با نسبت 30 به 10، 15 به 10، آب صابون با نسبت 1 به 20 و نسبت 1 به 40 در طی فرایند برش سنگ‏های ساختمانی سخت پرداخته شود. بدین منظور ابتدا 10 نمونه سنگ ساختمانی سخت برای انجام مطالعات انتخاب و سپس نمونه‏های استاندارد شده برای تعیین مشخصات مهم فیزیکی و مکانیکی از قبیل سختی موهس، فاکتور سایندگی شیمازک، مدول الاستیسیته و مقاومت فشاری تک محوره به آزمایشگاه مکانیک سنگ انتقال داده شدند. در ادامه نمونه پلاک‏های تهیه شده از هر نمونه سنگ با استفاده از دستگاه برش سنگ در مقیاس آزمایشگاهی با قابلیت تغییر در مشخصات عملیاتی و استفاده از سیالات خنک کننده/روان کار مختلف تهیه و نمونه‏ها در شرایط مختلف عملیاتی مورد آزمایش قرار گرفتند. در طی فرایند برش، عملکرد برش با استفاده از حداکثر شدت جریان مصرفی دستگاه برش مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از بررسی‏ها نشان از مطلوبیت استفاده از سیال پودر آب تراش با نسبت 30 به 10 در فرایند برش سنگ‏های سخت داشته است بطوری که در زمان استفاده از این سیال میزان حداکثر شدت جریان مصرفی دستگاه به حداقل مقدار خود نزدیک می‏شود. در گام بعدی با استفاده از مطالعات آماری و روش‏های هوشمند، مدل‏های بهینه سازی شده به منظور پیش بینی شدت جریان مصرفی طراحی و ارائه شدند. نتایج حاصل از بررسی‏ها نشان دادند که می‏توان با دقت بالایی با استفاده از مدل‏های آماری و شبکه‏های هوشمند به پیش بینی شدت جریان مصرفی دستگاه برش با توجه به مشخصات سنگ، سیال خنک کننده/روان کار و پارامترهای عملیاتی پرداخت. در پایان تحلیل اقتصادی کاربرد سیالات مورد مطالعه در مقیاس صنعتی انجام شد. نتایج حاصل از این بخش نشان داد که حداقل در یک دوره‏ی استفاده یک ماهه از سیالات روانکار ترکیبی می‏توان به صرفه اقتصادی با توجه به کاهش 15 درصدی انرژی مصرفی دست یافت.